Παρασκευή 7 Μαΐου 2010

Kατάθλιψη: Μια αθόρυβη αρρώστια

Kατάθλιψη: Μια αθόρυβη αρρώστια
του Milton L. Wainberg
Η ζωή είναι γεμάτη με ωραίες και άσχημες στιγμές, στιγμές πόνου και ευτυχίας. Όταν όμως κάποιος αισθάνεται να καταρρέει για κάμποσες εβδομάδες ή δεν λειτουργεί όπως συνήθως στην καθημερινότητά του, τότε ίσως υποφέρει από μια κοινή αλλά σοβαρή αρρώστια, την κλινική κατάθλιψη.
Θα πρέπει να κάνουμε έναν διαχωρισμό ανάμεσα στην κλινική κατάθλιψη, που είναι πάθηση, και στην κατάθλιψη που στην καθομιλούμενη λέμε ότι μας πιάνει και απλώς εννοούμε ότι δεν έχουμε τα κέφια μας. Το συγκεκριμένο άρθρο ασχολείται με την κλινική κατάθλιψη.
Πέρα από τη ριζική αλλαγή της ψυχικής διάθεσης, τα συμπτώματα κατάθλιψης μπορεί να συμπεριλαμβάνουν πόνους ή ενοχλήσεις που απαιτούν ιατρική παρακολούθηση, όπως εξάντληση, διαταραχές του ύπνου και της όρεξης, άγχος, νευρικότητα, δυσκολία στη συγκέντρωση και αδύναμη μνήμη.
Τι είναι κατάθλιψη;
Σε τι διαφέρει η κλινική κατάθλιψη από τη θλίψη; Είναι φυσιολογικό να αισθανόμαστε θλίψη σε κάποιες στιγμές της ζωής, όπως όταν προσβαλλόμαστε από κάποια σοβαρή αρρώστια, όταν νιώθουμε μοναξιά, όταν βιώνουμε τον θάνατο κάποιου στενού φίλου ή συγγενή, έναν χωρισμό ή χάνουμε τη δουλειά μας. Αν όμως η θλίψη διαρκεί περισσότερο από δύο εβδομάδες είναι πιθανό να υποφέρουμε από κλινική κατάθλιψη και είναι καλό να αναζητήσουμε τη βοήθεια ενός ειδικού.
Η κλινική κατάθλιψη είναι μια ασθένεια που αντιμετωπίζεται με φάρμακα, όπως ο διαβήτης ή η υψηλή πίεση. Πολλοί πιστεύουν λανθασμένα πως η κατάθλιψη είναι φυσιολογική για τους ενήλικες, τους εφήβους, τις νέες μητέρες, τις γυναίκες σε εμμηνόπαυση ή τους ανθρώπους με χρόνιες παθήσεις όπως το AIDS. Ωστόσο η αλήθεια είναι ότι η κατάθλιψη ποτέ δεν είναι φυσιολογική, σε οποιαδήποτε ηλικία ή φάση ζωής και αν βρίσκεστε. Όποιος βιώνει συμπτώματα κατάθλιψης καλά θα κάνει να εξετασθεί και να το αντιμετωπίσει, ακριβώς όπως όταν πάσχει από κάποια σωματική αρρώστια.
Η κλινική κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει ανθρώπους σε οποιαδήποτε ηλικία ή οικονομικό επίπεδο. H κατάθλιψη προκαλεί ανικανότητα να ανταποκριθεί κανείς στις απαιτήσεις της καθημερινότητας, ένταση στη δουλειά και τις σχέσεις, ενώ σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει στην αυτοκτονία.
Η κατάθλιψη απαντάται συχνά στους οροθετικούς καθ’ όλη τη διάρκεια της αρρώστιας και προκαλεί νευρική υπερένταση. Στους οροθετικούς η κατάθλιψη εμφανίζεται σε οριακές στιγμές και κρίσιμες περιόδους όπως κατά τη διάγνωση της μόλυνσης, την εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος, την εμφάνιση ευκαιριακών λοιμώξεων, την αποτυχία θεραπείας κ.ά.
Το να αντιμετωπίσετε την κατάθλιψη είναι σημαντικό για πολλούς λόγους: θεραπεύοντας τα συμπτώματα της κατάθλιψης όχι μόνο βελτιώνεται η ποιότητα της ζωής σας, αλλά χάρη στην καλύτερη ψυχική διάθεση τα αντιρετροϊικά φάρμακα λειτουργούν αποτελεσματικότερα, μειώνεται η ταχύτητα εξέλιξης της αρρώστιας και ο αριθμός επισκέψεων στον γιατρό. Η κατάθλιψη είναι η πιο κοινή αιτία ψυχιατρικής παρακολούθησης στα άτομα που έχουν μολυνθεί από τον HIV και είναι μια ασθένεια που πιθανώς να μη διαγνωστεί σωστά και να μην αντιμετωπιστεί όπως πρέπει. Οι θεράποντες γιατροί οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τους όλες τις συνέπειες της θεραπείας της κατάθλιψης (παρενέργειες των φαρμάκων, μολύνσεις, ενδοκρινικά προβλήματα, κ.ά.), πριν προτείνουν τελική θεραπευτική αγωγή.
Ποιοι έχουν περισσότερες πιθανότητες να πάθουν κατάθλιψη; Στις ΗΠΑ, όπου ερευνήθηκε η εμφάνιση της κατάθλιψης στους οροθετικούς που παρακολουθούνται ιατρικά, βρέθηκε να είναι υψηλό. Τα μεγάλα ποσοστά βρέθηκαν στους χρήστες ηρωίνης και στις γυναίκες που κάνουν σεξ χωρίς προφυλάξεις. Επίσης, η κατάθλιψη εμφανίζεται πολύ συχνά σε άτομα που έχουν ήδη νοσήσει από AIDS ή έχουν ιστορικό κατάθλιψης ή εθισμό σε αλκοόλ ή ναρκωτικά. Επίσης οι άνεργοι και τα άτομα που δεν είναι αποδεκτά από την κοινωνία ή που έχουν βιώσει την απώλεια πολλών κοντινών τους ανθρώπων είναι πιο επιρρεπή στην κατάθλιψη.
Μια προδιάθεση προς την κατάθλιψη αυξάνει τον κίνδυνο της εμφάνισης της ίδιας της κατάθλιψης σε άτομα για τα οποία δεν συντρέχουν ουσιαστικοί λόγοι να την πάθουν. Γενικά, οι γυναίκες έχουν στατιστικά τις διπλάσιες πιθανότητες από τους άντρες. Αν και οι αιτίες γι’ αυτό δεν είναι ξεκάθαρες, οι βιολογικές διαφορές των γυναικών έναντι των αντρών, όπως οι ορμονικές αλλαγές, μπορούν να οδηγήσουν σε κατάθλιψη. Επιπλέον, κοινωνικοί παράγοντες, όπως το άγχος της εργασίας, οι οικογενειακές υποχρεώσεις, οι σεξουαλικές διακρίσεις σε βάρος τους και η φτώχια, είναι σοβαροί λόγοι που αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης της ασθένειας στις γυναίκες.
Συμπτώματα της κλινικής κατάθλιψης
Δεν βιώνουν όλοι οι ασθενείς την αρρώστια με τον ίδιο τρόπο. Παραθέτουμε τη λίστα των συμπτωμάτων (από το DSM-IV, την Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση, 1994). Αν παρουσιάζετε πέντε ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα για περισσότερες από δύο εβδομάδες (ιδίως αν είναι τόσο σοβαρά που να επηρεάζουν τη ζωή σας), καλά θα κάνετε να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
· Θλίψη, ανησυχία ή μια αίσθηση «κενού».
· Αλλαγές στον ύπνο (υπερβολικά λίγος ή υπερβολικά πολύς).
· Αλλαγές στην όρεξη (απώλεια όρεξης και βάρους ή το αντίθετο).
· Άγχος και οξυθυμία.
· Έντονα συμπτώματα που δεν ανταποκρίνονται σε φάρμακα (πονοκέφαλος, χρόνιοι πόνοι, δυσκοιλιότητα, διαταραχές της πέψης).
· Δυσκολία συγκέντρωσης και μνήμης, αναποφασιστικότητα.
· Κόπωση και έλλειψη ενέργειας.
· Συναισθήματα ενοχής, απελπισίας και υποτίμησης.
· Σκέψεις γύρω από τον θάνατο και την αυτοκτονία.
Στους οροθετικούς τα συμπτώματα της αϋπνίας και της κούρασης μερικές φορές δεν έχουν σχέση με τον HIV ή με τις αντιρετροϊικές θεραπείες αλλά με την κατάθλιψη, γι’ αυτό δεν πρέπει να αγνοηθούν.
Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κατάθλιψη;
Περισσότερο από το 80% των ατόμων με κατάθλιψη μπορούν να πάρουν φαρμακευτική αγωγή με πολύ καλά αποτελέσματα, ή να κάνουν ψυχοθεραπεία, ή και τα δύο. Όσο πιο νωρίς γίνει η διάγνωση τόσο πιο αποτελεσματική είναι η θεραπεία της.
Κάποιοι άνθρωποι ντρέπονται να ζητήσουν βοήθεια και αρνούνται να μιλήσουν για θέματα τόσο προσωπικά με έναν άγνωστο, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι η κατάθλιψη θα εξαφανιστεί από μόνη της, ή ακόμα χειρότερα φοβούνται πως οι άλλοι θα σκεφτούν πως τρελάθηκαν. Για να αντέξουν κάνουν κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών και έτσι το μόνο που πετυχαίνουν είναι να επιδεινώσουν την κατάστασή τους.
Ο πιο κοινός τρόπος για να αντιμετωπίσει κανείς την κατάθλιψη είναι τα αντικαταθλιπτικά χάπια, η ψυχοθεραπεία ή και τα δύο μαζί. Τα χάπια δεν προκαλούν οργανική εξάρτηση ούτε αλλάζουν την προσωπικότητα, ενώ βοηθούν στο να βρίσκεται η ψυχική διάθεση σε ισορροπία. Επίσης σταθεροποιούν τον ύπνο και την όρεξη. Επιπλέον βοηθούν να επέλθει ισορροπία στους χημικούς παράγοντες που επηρεάζουν τα συναισθήματα.
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, η αγωγή είναι αποτελεσματική και πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ίσως χρειαστούν από μία έως και οκτώ εβδομάδες θεραπείας μέχρι να σημειωθεί βελτίωση. Οι παρενέργειες (διαταραχές του ύπνου, δυσκοιλιότητα ή ξηροστομία) είναι παροδικές και γενικά φεύγουν μετά από δύο εβδομάδες.
Πρέπει να τηρείτε τη δοσολογία και την τακτική λήψη των φαρμάκων και να συζητάτε για την πρόοδό σας με τον γιατρό σας. Αν παίρνετε φάρμακα και για κάποια άλλα προβλήματα υγείας, οφείλετε να το πείτε στον γιατρό σας, ώστε να συνεκτιμηθούν και να λάβετε την πρέπουσα φαρμακευτική αγωγή.
Η ψυχοθεραπεία μπορεί να γίνει σε ατομικές συνεδρίες. Οι σύμβουλοι, οι κλινικοί ψυχολόγοι, οι ψυχίατροι και οι κοινωνικοί λειτουργοί μπορούν να σας βοηθήσουν να χειριστείτε καλύτερα τα προβλήματά σας και να δουλέψετε τα συναισθήματα που συνδέονται με την κατάθλιψη ώστε τελικά να την αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά. Η συμμετοχή σε ομάδες στήριξης οροθετικών, όταν υπάρχουν, βοηθά επίσης να αντιμετωπιστεί ή να προληφθεί η κατάθλιψη.
Τι βοηθάει ακόμα στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης;
Το να μιλήσετε με αγαπημένα σας πρόσωπα ίσως σας προσφέρει την υποστήριξη που χρειάζεστε σε αυτή τη δύσκολη φάση της ζωής σας, αλλά δεν πρέπει να πάρουν τη θέση ενός ειδικού. Επιπλέον, τα βότανα και οι εναλλακτικές θεραπείες βοηθούν αλλά και πάλι δεν πρέπει να αντικαταστήσουν την ψυχοθεραπεία ή τη φαρμακευτική αγωγή, αν τελικά αποδειχθεί ότι χρειάζονται φάρμακα.
Είναι απαραίτητο να ενημερώνετε τον γιατρό σας για οποιαδήποτε φάρμακα παίρνετε. Επίσης καλό είναι να ενημερώσετε τα μέλη της οικογένειάς σας και τους πιο έμπιστους φίλους σας οι οποίοι θα σας στηρίξουν για να μην υποτροπιάσετε.
Αναδημοσίευση από το hiv.gr

4 σχόλια:

  1. Καλημέρα,

    θα με ενδιέφερε αν υπάρχουν άρθρα και για το πως συμβιώνει κανείς με έναν φίλο ή σύντροφο ή μέλος της οικογένειας που πάσχει από κλινική κατάθλιψη.

    Γιατί πιθανώς, κάποιος να προσφέρει στην βελτίωση της κατάστασης ή και το αντίθετο.

    Εαν υπάρχουν άρθρα θα ήθελα να με ενημερώσεις που να τα βρω.

    Καλημέρα
    :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Βάσσια
    Θα ψάξω να βρώ και θα σε ενημερώσω. Πάντως έχει μεγάλη σημασία ο τρόπος που συμπαραστέκεται κανείς σωστά σε κοντινό του άνθρωπο που έχει κατάθλιψη.
    Καλη σου μέρα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. οταν δεν εχεις κανενα φιλο τι κάνεις?οταν κανεις δεν σε θέλει?ουτε οι γονεις σου χωρις να εχεις πειράξει κανέναν???

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. ελεγεια
    Είναι σοβαρό θέμα. Αλλά πρώτον θέλουμε πραγματικά να έχουμε φίλους ή με την συμπεριφορά μας τους διώχνουμε; Πρέπει να σκεφτούμε βαθιά και να απαντήσουμε με ειλικρίνια σε αυτό το ερώτημα. Αν θέλουμε τότε θα πρέπει να προσπαθήσουμε βασανιστικά έστω. ΚΙανένας δεν αξίζει μια μοναξιά που δεν θέλει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή