Κυριακή 8 Μαρτίου 2015

Αντιστάσεις στα χάπια κατά της κατάθλιψης

Της Μυρσίνης Κωστοπούλου
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το 2020 η κατάθλιψη θα αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη ασθένεια παγκοσμίως. Πρόσφατη ανακοίνωση του Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Ασθενειών των ΗΠΑ αναφέρει ότι το 5,4% των Αμερικανών ηλικίας άνω των 12 ετών πάσχουν σήμερα από κατάθλιψη.

Όμως ενώ η κατάθλιψη θεωρείται ιάσιμη νόσος, μόνο ένας στους τρεις ασθενείς επισκέπτεται κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας, και από αυτούς, το 30% διακόπτει τη φαρμακευτική αγωγή μόλις μέσα στον πρώτο μήνα, πολύ πριν τα φάρμακα αρχίσουν να δρουν.

Το ποσοστό φτάνει το 50% για τους ασθενείς που διακόπτουν στους δύο πρώτους μήνες της φαρμακευτικής αγωγής.

Η αγωγή με αντικαταθλιπτικά φάρμακα είναι αποτελεσματικότερη όταν διαρκεί τουλάχιστον 6 μήνες, ενώ λόγω πρόωρης διακοπής της ένας στους δύο ασθενείς παρουσιάζει υποτροπή.

Η έστω μικρή αύξηση της διάρκειας της αγωγής με αντικαταθλιπτικά έχει αποδειχθεί ότι προσφέρει σημαντικά θεραπευτικά οφέλη στους περισσότερους ασθενείς. Αλλά για να λάβει τα οφέλη, ο ασθενής θα πρέπει να παίρνει τα φάρμακά του.

Ποιοι παράγοντες εμποδίζουν τη συμμόρφωση των ασθενών με κατάθλιψη στη λήψη της ψυχοφαρμακευτικής αγωγής;

- Η έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης από τους γιατρούς για τη λήψη της αγωγής και τις ενδεχόμενες παρενέργειές της.

- Η μη ανοχή των ασθενών σε παρενέργειες των αντικαταθλιπτικών (π.χ. ζαλάδα, κεφαλαλγία, ανησυχία, σεξουαλική δυσλειτουργία), οι οποίες συχνά εμφανίζονται πριν ο ασθενής αντιληφθεί κάποιο θεραπευτικό αποτέλεσμα. - Τα δύσκολα θεραπευτικά σχήματα με συχνές λήψεις πολλών χαπιών.

- Προηγούμενη αρνητική εμπειρία του ασθενούς με συγκεκριμένο αντικαταθλιπτικό φάρμακο.

- Το υψηλό κόστος της ιδιωτικής φαρμακευτικής περίθαλψης.

- Η ψευδής πίστη του ασθενούς πως δεν χρειάζεται να λάβει αντικαταθλιπτικά και ότι θα θεραπευτεί μόνος του.

- Οι υψηλές προσδοκίες από τον ίδιο τον ασθενή για μια «αστραπιαία» βελτίωση της κατάθλιψης, η οποία όμως δεν είναι ρεαλιστική («πήρα τα φάρμακα για τρεις μέρες και δεν ένιωσα καμία βελτίωση»).

- Τυχαίοι εξωγενείς παράγοντες που κάνουν τον ασθενή να νιώθει προσωρινά καλύτερα ή μηχανισμοί αυθυποβολής («ένιωσα καλύτερα γρήγορα και τα σταμάτησα»).

- Φόβοι ότι ο ασθενής θα εθιστεί μακροπρόθεσμα στη λήψη τους.

- Μύθοι και στερεότυπα για την ψυχική ασθένεια και τη νοηματοδότηση της λήψης ψυχοφαρμάκων, που αναδύονται στη σκέψη ασθενών και τους εμποδίζουν να αποδεχθούν την αναγκαιότητα της φαρμακευτικής θεραπείας (π.χ. «αν παίρνω φάρμακα, τότε είμαι τρελός»).

Σημαντικό εμπόδιο στην αποδοχή της φαρμακευτικής οδού αποτελεί και η ίδια η κατάθλιψη, η οποία εξασθενίζει τις γνωστικές λειτουργίες του ασθενούς, με αποτέλεσμα εκείνος συχνά να παρερμηνεύει ή να ξεχνά τις οδηγίες του γιατρού του.

Τα εμπόδια είναι πολλά, αλλά όχι αξεπέραστα. Ο γιατρός στον οποίο ο ασθενής βασίζει την υπόθεση της ζωής του είναι σημαντικό να μην παίζει τον ρόλο ενός ψυχρού συνταγογράφου, αλλά να επενδύει όσο μπορεί σε μια ουσιαστική επαφή με τον ασθενή.

Για παράδειγμα, εάν ο ασθενής γνωρίζει τις πιθανές παρενέργειες ενός συγκεκριμένου φαρμάκου και κατάλληλους τρόπους διαχείρισής τους, τότε θα μπορεί να «αντέξει» τις πρώτες εβδομάδες της αγωγής.

Παράλληλα, η συμμετοχή του ασθενούς σε κύκλο ψυχοθεραπείας, με στόχο αφενός την αντιμετώπιση της κατάθλιψης και αφετέρου του στίγματος, της ντροπής ή του φόβου που σχετίζεται με την υποκειμενική αντίληψη μιας προσωπικής αδυναμίας που τον καθιστά ευάλωτο, μπορεί να βοηθήσει ιδιαίτερα.

Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι ψυχολόγοςψυχοθεραπεύτρια (Ρh. D). Εmail: myrsi@hol.gr

Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ Ένθετο Υγεία

Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2015

Τα συμπτώματα και η αντιμετώπιση της ψυχωτικής κατάθλιψης

Της Μυρσίνης Κωστοπούλου
Τι είναι και πώς εκδηλώνεται η ψυχωτική κατάθλιψη; 
Η ψυχωτική κατάθλιψη είναι ένας υπότυπος της μείζονος κατάθλιψης που εμφανίζεται και με συμπτώματα ψύχωσης, όπως οι παραληρητικές ιδέες (ψευδείς πίστεις) ή/και οι ψευδαισθήσεις (

Ο ασθενής μπορεί να πιστεύει ότι είναι κακός άνθρωπος, ότι του αξίζει να τιμωρηθεί, να πεθάνει, ότι οι σκέψεις δεν είναι δικές του, ότι οι άλλοι μπορούν να ακούσουν το περιεχόμενό τους κ.λπ. Βλέπει επίσης πράγματα ή ακούει φωνές που στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν (ακούει λ.χ. μία φωνή να του λέει ότι «ο Θεός θα σε τιμωρήσει που είσαι ανάξιος και αμαρτωλός»). Αν αναγνωρίσει ότι οι σκέψεις και τα βιώματά του δεν είναι αληθινά, νιώθει άγχος και ντροπή.

Η καταθλιπτική διάθεση, το υψηλό άγχος, η διέγερση και η ευερεθιστικότητα όπως και το αίσθημα αναξιότητας και ενοχής είναι χαρακτηριστικά. Η πίστη ότι ο κόσμος γύρω του τού δημιουργεί υψηλές προσδοκίες και δυσκολίες, καθώς και η έλλειψη ελπίδας για το μέλλον, είναι πτυχές της ψυχωτικής κατάθλιψης.

Ακολουθούν έλλειψη ευχαρίστησης, αδυναμία συγκέντρωσης, αναποφασιστικότητα και συγκεχυμένη μνήμη καθώς και συχνές ευχές θανάτου που μπορεί να οδηγήσουν κάποιους ασθενείς σε πραγματικές απόπειρες αυτοκτονίας. Ο ασθενής χάνει επίσης τον ύπνο του, την όρεξή του για φαγητό και το σεξουαλικό του ενδιαφέρον, ενώ νιώθει έντονη κόπωση και σταδιακά απομονώνεται από τον κόσμο καταλήγοντας να παραμελεί τον  εαυτό του. 
Ποια είναι τα αίτια της ψυχωτικής κατάθλιψης και ποιες οι ενδεδειγμένες θεραπείες; 
Ενας στους πέντε ασθενείς με κατάθλιψη μπορεί να εκδηλώσει και ψυχωσικά συμπτώματα στην πορεία της νόσου του. Οι ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης ή ψυχωσικής διαταραχής είναι πιθανότερο να νοσήσουν.

Ως εκλυτικοί παράγοντες λειτουργούν σημαντικά βιώματα ζωής, όπως οι πραγματικές και συμβολικές απώλειες (χωρισμός, διαζύγιο, αρρώστια, αποχωρισμοί, θάνατος) που καθηλώνουν το ευάλωτο άτομο σε μια κατάσταση ενοχής, ευθύνης ή συγκαλυμμένου θυμού και παρεμποδίζουν τη δυνατότητα προσαρμογής του στη ζωή του.

Σημαντικοί προδιαθεσικοί παράγοντες είναι οι χρόνιες αρνητικές, καταθλιπτικές στάσεις και πεποιθήσεις απέναντι στον εαυτό, τη ζωή, το παρελθόν, το μέλλον και τον κόσμο, καθώς και η χαμηλή αυτοεκτίμηση (λ.χ. «αν δεν πετυχαίνω πάντα, τότε δεν αξίζω» ή «όταν κάτι δεν πάει καλά, τότε μόνο εγώ φταίω»).

Η άμεση επίσκεψη σε ψυχίατρο και η έγκαιρη φαρμακευτική αγωγή με αντικαταθλιπτικά και αντιψυχωσικά φάρμακα σε συνδυασμό με μια ολοκληρωμένη ψυχοθεραπευτική παρέμβαση αποτελούν την ενδεδειγμένη θεραπευτική λύση.
Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια (PhD), myrsini.kostopoulou@gmail.com


Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ Ένθετο Υγεία

Τετάρτη 14 Ιανουαρίου 2015

Η χρόνια φοβία με τον κόσμο

Της Μυρσίνης Κωστοπούλου
Είμαι γυναίκα ηλικίας 24 ετών και από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου πάσχω από φοβία με τον κόσμο. Ο φόβος μου με αποδυναμώνει και κάθε φορά που έρχομαι σε επαφή με κόσμο φεύγω. Οποιαδήποτε προσπάθεια εκλογίκευσης από τότε που ήμουν παιδί μέχρι σήμερα, έχει πέσει στο κενό. Η μητέρα μου από μικρή μου έλεγε να μην φοβάμαι και με πίεζε σχεδόν με βία. Ο πατέρας μου παθητικός και φοβικός ο ίδιος αλλά πάντα με τον μανδύα της δύναμης λόγω του ρόλου του. 
Το πρόβλημά σας ονομάζεται κοινωνική φοβία και είναι μία αγχώδης διαταραχή που οδηγεί σε έντονο φόβο και ντροπή όταν το άτομο συναναστρέφεται με  κόσμο ή νιώθει ότι πρόκειται να κριθεί από άλλους.
Η φοβία σας λόγω της χρόνιας φύσης της έχει «παραλύσει» ένα κομμάτι της προσωπικότητάς σας και της δυνατότητάς σας να λειτουργείτε και να νιώθετε ελεύθερη στην καθημερινότητά σας.
Πιθανώς μάθατε να φοβάστε στην παιδική σας ηλικία μέσω αναπαραγωγής και μιμητισμού φοβιών που είχαν οι γονείς σας, είτε μετά από ένα αρνητικό και πιεστικό για εσάς γεγονός στο οποίο νιώσατε ευάλωτη που εμπεριείχε ανθρώπους και συνδέθηκε μέσα σας με φόβο.
Υποθέτω ότι η μητέρα σας ήταν ο «δυνάστης και ο εξολοθρευτής» του μη αποδεκτού φόβου σας και με την απόλυτη κυριαρχία  πάνω σε αυτόν. Ο πατέρας σας με μια ημιπαθητική στάση, φοβική μεν αλλά ταυτόχρονα υποδυόμενος τον ρόλο του προστάτη.
Διπλά και αντιφατικά μηνύματα ως προς τι περίμεναν οι γονείς σας από εσάς.
Τα  παιδιά με φοβίες ανακουφίζονται όταν νιώθουν ότι οι γονείς τους σέβονται τον φόβο τους, ένα  «καταλαβαίνω, θα περάσει, είμαι δίπλα σου» μπορεί να λειτουργήσει λυτρωτικά.
Είναι βασανιστική η επίγνωσή σας ότι ο φόβος σας είναι υπερβολικός ωστόσο νιώθετε τόσο ευάλωτη απέναντί του. Η αποφυγή των κοινωνικών καταστάσεων για να περιφρουρήσετε την ασφάλειά σας περισσότερο τον φόβο σας.
Παρενέργειες είναι η σταδιακή απώλεια της αυτοπεποίθησης, της διεκδικητικότητας όπως και η κοινωνική απομόνωση και η  κατάθλιψη.
Οι φοβίες ανταποκρίνονται θετικά σε έναν κύκλο γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείαςόπου τροποποιούνται οι αρνητικές σκέψεις που διατηρούν τον φόβο σας και γίνεται μια  σταδιακή έκθεση σε καταστάσεις όπως μέρη με κόσμο, συμμετοχή σε παρέες, καταστάσεις όπου θα κινητοποιηθείτε να πάρετε το λόγο, να ανοιχτείτε ακόμη και να διεκδικήσετε.
Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας-ψυχοθεραπεύτρια, emailmyrsini.kostopoulou@gmail.com, twitter @myrsi1



Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ Weekend

Σάββατο 10 Ιανουαρίου 2015

Επιμέλεια: Ρούλα Τσουλέα
Η σχιζοφρένεια δεν είναι μία ασθένεια, αλλά αποτελείται από οκτώ διαφορετικές γενετικές διαταραχές, κάθε μία εκ των οποίων έχει τα δικά της ξεχωριστά συμπτώματα, σύμφωνα με μία νέα μελέτη.
Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, με επικεφαλής τον καθηγητή Ψυχιατρικής δρα Σ. Ρόμπερτ Κλόνινγκερ, λένε πως το εύρημα αυτό μπορεί να ανοίξει το δρόμο για καλύτερες διαγνωστικές και θεραπευτικές στρατηγικές.
Η σχιζοφρένεια είναι ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας που χαρακτηρίζεται από παραισθήσεις, ψευδαισθήσεις, μη φυσιολογικές σκέψεις, αποδιοργανωμένη συμπεριφορά και ομιλία, και αρνητικά συμπτώματα όπως η έλλειψη συναισθημάτων.
Τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό της νόσου διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να την εκδηλώσουν. Έτσι, ενώ το περίπου 1% του γενικού πληθυσμού έχει σχιζοφρένεια, το αντίστοιχο ποσοστό στις οικογένειες των πασχόντων από τη νόσο φτάνει το 10%.
Οι επιστήμονες αναζητούν εδώ και χρόνια τα γονίδια που σχετίζονται με αυτήν και νωρίτερα εφέτος ανακοινώθηκε πως πλέον έχουν εντοπιστεί 83.
Ωστόσο ο δρ Κλόνινγκερ και οι συνεργάτες του ήθελαν να δουν πως συνεργάζονται αυτά τα γονίδια για να προκαλέσουν σχιζοφρένεια, δεδομένου ότι κάθε γονίδιο μεμονωμένο δεν ασκεί ιδιαίτερη επίδραση.
Για τους σκοπούς της μελέτης τους, η οποία δημοσιεύεται στην «Αμερικανική Επιθεώρηση Ψυχιατρικής» (AJP), οι ερευνητές ανέλυσαν το γονιδίωμα 4.200 πασχόντων από σχιζοφρένεια και 3.800 υγιών εθελοντών.
Ειδικότερα, εξέτασαν περίπου 700.000 μονονουκλεοτιδικούς πολυμορφισμούς (SNPs), δηλαδή θραύσματα του DNA που προκύπτουν από την αλλαγή μίας βάσης στην ακολουθία του (το DNA συγκροτείται από τέσσερις βάσεις, φωσφορικές ρίζες και ένα σάκχαρο).
Συγκρίνοντας τα SNPsτων ατόμων με σχιζοφρένεια με εκείνα των υγιών εθελοντών, οι ερευνητές κατόρθωσαν να αναγνωρίσουν τις γενετικές μεταλλαγές που σχετίζονται με τη σχιζοφρένεια.
Στη συνέχεια, χώρισαν τους ασθενείς σε ομάδες αναλόγως με το είδος και την σοβαρότητα των συμπτωμάτων τους και διερεύνησαν πόσες και ποιες γενετικές μεταλλαγές έφεραν, για να καθορίσουν πως αυτές αλληλεπιδρούσαν για να προκαλέσουν τα συμπτώματα.
Με αυτό τον τρόπο κατόρθωσαν να εντοπίσουν τις οκτώ διαφορετικές «συνιστώσες» της σχιζοφρένειας, κάθε μία εκ των οποίων εκδηλώνεται με χαρακτηριστικά συμπτώματα.
Για παράδειγμα, μία συγκεκριμένη ομάδα μεταλλαγών που αυξάνει κατά 95% τον κίνδυνο εκδήλωσης σχιζοφρένειας, σχετίζεται με τις παραισθήσεις και τις ψευδαισθήσεις.
Οι επιστήμονες συνέχισαν την έρευνά τους σε δύο άλλες ομάδες πασχόντων από σχιζοφρένεια, στις οποίες κατόρθωσαν να επαληθεύσουν τα ευρήματά τους.
«Έπειτααπό μία δεκαετία σύγχυσης στον χώρο της ψυχιατρικής γενετικής, κατορθώσαμε να εντοπίσουμε τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν τα γονίδια και ο οποίος άλλοτε είναι αρμονικός, οδηγώντας στην υγεία, άλλοτε αποδιοργανωμένος, οδηγώντας στην σχιζοφρένεια», δήλωσε ο δρ Κλόνινγκερ.
Οι ερευνητές λένε πως όταν τα γονίδια που σχετίζονται με τη σχιζοφρένεια είναι μεμονωμένα, έχουν αδύναμη σχέση με τη νόσο. Όταν, όμως, υπάρχουν σε έναν άνθρωπο ομάδες τέτοιων γονιδίων που δρουν συνεργικά, ο φορέας τους έχει 70% έως 100% πιθανότητες να εκδηλώσει σχιζοφρένεια.
Τα ευρήματα αυτά πιστεύεται ότι θα οδηγήσουν σε καλύτερη διάγνωση της νόσου, αλλά και στην επινόηση νέων θεραπειών που θα στοχεύουν σε συγκεκριμένους μηχανισμούς που άγονται από τα γονίδια αυτά.


Πηγή : Web Only