Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία

Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία αποτελεί τον συνδυασμό δύο διαφορετικών κατευθύνσεων της γνωσιακής και της συμπεριφορικής θεωρίας.

Στην συμπεριφορική θεραπεία, κλειδί είναι οι αλλαγές στις διάφορες μορφές συμπεριφοράς σε σχέση με τις συνθήκες που αυτές εμφανίζονται. Η συμπεριφορική θεραπεία δέχεται σαν βάση ότι κάθε μορφή συμπεριφοράς είναι μαθημένη, και ως εκ τούτου μπορεί να αλλάξει μέσα από μία νέα διαδικασία μάθησης.

Η γνωσιακή μέθοδος έχει σκοπό την αμφισβήτηση των δυσλειτουργικών πεποιθήσεων και αντιλήψεων που καταλαμβάνουν τις σκέψεις των πασχόντων, ενώ η συμπεριφoρική τεχνική έχει σκοπό την διακοπή των συμπεριφορών αποφυγής δυσαρέστων εμπειριών. Κατά τη γνωσιακή θεωρία, ο τρόπος που οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται και προσλαμβάνουν τις διάφορες καταστάσεις επηρεάζει άμεσα τα συναισθήματα τους. Για τη γνωσιακή θεωρία, οι σκέψεις αποτελούν το κλειδί της θεραπείας. Αντικείμενο του γνωσιακού θεραπευτή είναι σε συνεργασία με τον πάσχοντα να παρέμβει στο επίπεδο της δυσλειτουργικής σκέψης, προκειμένου να αμφισβητήσει την βασιμότητά της και να την τροποποιήσει.

Οι τρόποι θεραπείας μπορεί να είναι η συμπεριφοριστική μέθοδος, ένας συγκερασμός συμπεριφοριστικής και γνωσιακής μεθόδου ή μια καθαρή γνωσιακή μέθοδος.

Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία είναι μία σύντομη θεραπευτική προσέγγιση (κρατά συνήθως τρεις περίπου μήνες) η οποία μέσω του λόγου, εστιάζει στα παρόντα προβλήματα των ανθρώπων, αξιοποιώντας τρεις συνιστάμενες της προσωπικότητας των ανθρώπων που είναι η σκέψη, το συναίσθημα και η συμπεριφορά. Σκοπός της θεραπείας είναι ο περιορισμός ή η εξάλειψη των συμπτωμάτων από τα οποία κάποιος άνθρωπος μπορεί να υποφέρει. Μπορεί ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύει κανείς τα γεγονότα να τον έχει οδηγήσει στο σχηματισμό αρνητικής εντύπωσης για ότι του συμβαίνει στη ζωή, ακόμη και αν η πραγματικότητα δε συμφωνεί με την απαισιόδοξη εικόνα που της αποδίδεται. Ο θεραπευτής έχει ενεργητικό ρόλο στην θεραπευτική διαδικασία. Η συνεργασία μεταξύ θεραπευτή και πάσχοντος είναι σημαντική. Η θεραπεία βασίζεται πολύ και στην δουλειά που θα κάνει ο πάσχων εκτός των συνεδριών (στη δουλειά, στο σπίτι κλπ).

Αναφέρεται ότι η θεραπεία αυτή είναι αποτελεσματική σε έναν αριθμό ψυχικών διαταραχών όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, φοβίες, διαταραχές προσωπικότητας κ.α. Η χρησιμοποίηση καταλλήλων φαρμάκων μπορεί να βελτιώσει το θεραπευτικό αποτέλεσμα.

Η παραπάνω θεραπεία, που ασκείται κυρίως από ψυχολόγους, έχει την βάση της στις ΗΠΑ, όπου υπήρξε ανάγκη για σύντομες θεραπευτικές μεθόδους σε αντίθεση με την ψυχανάλυση που ήταν χρονοβόρα και είχε μεγάλο οικονομικό κόστος.

Προσωπική μου άποψη είναι ότι η θεραπεία αυτού του τύπου είναι πιο “επιφανειακή”, δεν μπαίνει δηλαδή βαθειά στον ψυχισμό του ανθρώπου, μέχρι τα βάθη του ασυνειδήτου, όπου ο πάσχων μπορεί να ξαναβρεί τον χαμένο του εαυτό. Ίσως όμως γι αυτό το λόγο είναι λιγότερο οδυνηρή για τον ψυχισμό του θεραπευομένου.