Πότε είναι η ζήλεια νοσηρή

Της Μυρσίνης Κωστοπούλου

Η ζήλεια είναι έρωτας; Είναι αγάπη; Είναι η έκφραση μίας απόλυτης και άνευ όρων δοτικότητας του εαυτού στον σημαντικό άλλον; Ή μήπως εκφράζει μία βαθύτερη προσωπική ανασφάλεια, μία ριζωμένη δυσπιστία απέναντι στον εαυτό μας και κατ΄ επέκταση στους άλλους;
Πώς όμως να διαχωρίσεις τον έρωτα από την καχυποψία; Δεν πάνε αυτά μαζί; Πώς είναι δυνατόν να είσαι ερωτευμένος και να μη φοβάσαι ότι ο άλλος θα σε απατήσει, ότι θα σε εγκαταλείψει; Εδώ τα όρια ανάμεσα στη φυσιολογικότητα και την ψυχοπαθολογία μοιάζουν θολά, δυσδιάκριτα.
Νοσηρή είναι η ζήλεια όταν η συμπεριφορά μας είναι δυσανάλογη με τις υπάρχουσες συνθήκες, όταν μεταφράζουμε κάθε ερέθισμα ώς απειλή και παγιδευόμαστε τυφλά μέσα στο ιδιότυπο κελί που οικοδομεί τη ζήλεια.
Ποια είναι όμως τα συνήθη αίτια που μας κάνουν να ζηλεύουμε;
* Χαμηλή αυτοεκτίμηση
* Πρώιμο οικογενειακό περιβάλλον που καλλιεργεί στο παιδί τη δυσπιστία για τον έξω κόσμο, για τα κίνητρα των άλλων και εδραιώνει μέσα του μία στάση μόνιμης «επιφυλακής» απέναντι στη ζωή και στα ενδεχόμενα απρόβλεπτα απειλητικά σενάριά της.
* Τραυματικά γεγονότα ζωής που μας οδηγούν σε ψυχικό τραυματισμό, σε αισθήματα απόρριψης και προδοσίας.
* Αποχωρισμοί στην παιδική ηλικία που μας έκαναν να νιώθουμε εγκαταλελειμμένοι, με αποτέλεσμα όποιος έρχεται κοντά μας να συμβολίζει τον πηγαίο μας φόβο, τον άνθρωπο εκείνο που πάντα θα φεύγει μακριά και θα μας αφήνει μόνους.
Πόσο εύκολο είναι να καταλήγεις να ζεις μέσα στον φόβο, η προσοχή σου να είναι επιλεκτική σε αυτό που σε φοβίζει, και έτσι να νιώθεις κάθε στιγμή στο χείλος της προδοσίας; Εδώ, το ουδέτερο παύει να υπάρχει και μεταμορφώνεται σε μία επισκιάζουσα απειλή, το φαντασιακό συγχέεται με το πραγματικό, η οργή και θλίψη επικρατούν και το κενό μεγαλώνει ολοένα και περισσότερο.
Το φαινόμενο και οι παρενέργειες της παθολογικής ζήλειας έχει εμπνεύσει λογοτέχνες και δημιουργούς, παραδειγματική φιγούρα ο Οθέλλος του Σαίξπηρ, το «Τούνελ» του Ερνέστο Σάμπατο, η «Ολέθρια σχέση». Η κατάληξή της μπορεί να είναι μοιραία οδηγώντας στην καταστροφή του άλλου ή την αυτοκαταστροφή του ίδιου του ατόμου.
Το χτίσιμο της εμπιστοσύνης δεν είναι μία εύκολη ούτε αυτονόητη υπόθεση. Αλλωστε για πολλούς εκείνη συνάδει με την εγκατάλειψη, το ψέμα, τη δυσπιστία, την κακοποίηση. Εδώ οι επιλογές μας είναι καθοριστικές στο σπάσιμο του φαύλου κύκλου αλλά και το να έρθουμε αντιμέτωποι με αυτό που φοβόμαστε ότι θα χάσουμε, αν σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε τη ζήλεια σαν άμυνα απέναντι στους βαθύτερους φόβους μας.

Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια (Ρh.D). Εmail: myrsi@hol.gr
Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ Ένθετο Υγεία