Η κυκλοθυμία είναι σημάδι διπολικής διαταραχής;

Η Διπολική Διαταραχή, γνωστή στο παρελθόν και ως μανιοκατάθλιψη, είναι μια χρόνια, υποτροπιάζουσα ψυχική νόσος που χαρακτηρίζεται από την ακραία διακύμανση της διάθεσης. Πρόκειται για μια διαταραχή της λειτουργίας του εγκεφάλου –έχει δηλαδή νευροβιολογική κυρίως βάση- που αντανακλάται πρωτίστως στο συναίσθημα, αλλά και στη σκέψη, τη δραστηριότητα και τη γενικότερη λειτουργικότητα του ατόμου.

Γράφει η Μαρίνα Οικονόμου- Λαλιώτη, Ψυχίατρος, Επίκουρη Καθηγήτρια Ψυχιατρικής
Επιστημονικά Υπεύθυνη του Προγράμματος «Αντι-στίγμα» του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.)

Διπολική διαταραχή και διακυμάνσεις της διάθεσης 

Στη διπολική διαταραχή η διακύμανση της διάθεσης είναι πολύ εντονότερη από τη συνήθη μεταβλητότητα του συναισθήματος που ο καθένας μας βιώνει και που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Οι φάσεις της μανίας και της κατάθλιψης, που χαρακτηρίζουν τη διπολική διαταραχή στην τυπική μορφή της, είναι διακριτές περίοδοι υπερβολικά ευφορικής ή καταθλιπτικής διάθεσης, όπου η ένταση του συναισθήματος -συμπαρασύροντας τη σκέψη και τη συμπεριφορά- έχει σοβαρές επιπτώσεις στο διαπροσωπικό, κοινωνικό ή επαγγελματικό πεδίο.

Πώς εκδηλώνεται η διπολική διαταραχή; 

Η διπολική διαταραχή δεν εκδηλώνεται με τον ίδιο τρόπο σε όλους όσους πάσχουν από αυτή· υπάρχουν διαφορετικοί τύποι της νόσου. Συγκεκριμένα, η Διπολική Διαταραχή τύπου Ι χαρακτηρίζεται από την εναλλαγή επεισοδίων μανίας και κατάθλιψης, μεταξύ των οποίων παρεμβάλλονται περίοδοι φυσιολογικής διάθεσης (νορμοθυμία).

Στη Διπολική Διαταραχή τύπου ΙΙ στη θέση των επεισοδίων μανίας ο ασθενής παρουσιάζει επεισόδια υπομανίας -μια ήπια μορφή μανίας-, τα οποία εναλλάσσονται με καταθλιπτικά επεισόδια. Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις ασθενών που μέσα σε διάστημα 12 μηνών εκδηλώνουν 4 ή περισσότερα επεισόδια διαταραχής της διάθεσης (Διπολική Διαταραχή Ταχείας Εναλλαγής Φάσεων). Μια διαφορετική έκφανση της νόσου αποτελούν τα μεικτά επεισόδια, στα οποία παρουσιάζονται ταυτόχρονα συμπτώματα μανίας και κατάθλιψης.

Τέλος, στις διαταραχές του διπολικού φάσματος εντάσσεται και η κυκλοθυμία, η οποία χαρακτηρίζεται επίσης από την εναλλαγή περιόδων «ανεβασμένης» και «πεσμένης» διάθεσης χωρίς ωστόσο οι ψυχο-συμπεριφορικές εκδηλώσεις να φτάνουν στα άκρα.

Γιατί είναι δύσκολο να διαγνωστεί η διπολική διαταραχή; 

Η ποικιλία των μορφών και των εκδηλώσεων που περιλαμβάνει η διπολική διαταραχή είναι και ένας από τους λόγους που πολλές φορές διαφεύγει της διάγνωσης. Η έγκαιρη και σωστή διάγνωση είναι κρίσιμης σημασίας για την περαιτέρω πορεία της ασθένειας: ακόμα και αν το τρέχον επεισόδιο μανίας ή κατάθλιψης παρέλθει, ο ασθενής είναι ευάλωτος στην υποτροπή και μόνο η κατάλληλη σταθεροποιητική αγωγή μπορεί να ανακόψει την κυκλική εναλλαγή των επεισοδίων και να παρατείνει το διάστημα της νορμοθυμίας.

Πώς αντιμετωπίζεται η διπολική διαταραχή;

Η φαρμακευτική αγωγή αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στην αντιμετώπιση της διπολικής διαταραχής. Ωστόσο, –σε συνδυασμό πάντα με τη φαρμακοθεραπεία- σημαντικά μπορούν να συμβάλλουν και οι ψυχοκοινωνικές θεραπείες, με την ψυχοεκπαίδευση να αποτελεί μια από τις πλέον ενδεδειγμένες παρεμβάσεις για τον ασθενή και την οικογένειά του. Ο σημαντικός ρόλος των στενών συγγενών στη διαχείριση μιας σοβαρής και χρόνιας ψυχικής νόσου δεν μπορεί να παραβλεφθεί: τα μέλη της οικογένειας χρειάζονται και αυτά κατάλληλη υποστήριξη και εκπαίδευση, ώστε να κατανοήσουν τη νόσο και τη θεραπεία της, να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις της και να βοηθήσουν, εν τέλει, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον πάσχοντα συγγενή τους.

Πηγή:  Boro

Γιατί φοβόμαστε τον θάνατο;

Του Δημήτρη Κούκη παιδοψυχολόγου, ψυχοθεραπευτή
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί η σκέψη του θανάτου μας παγώνει; Γιατί η σκέψη ότι μπορεί να χάσουμε αγαπημένα πρόσωπα μας τσακίζει; Γιατί η σκέψη ότι εμείς μπορεί να πεθάνουμε και να μην ξαναδούμε ανθρώπους που αγαπάμε, μας μουδιάζει; Γιατί ο θάνατος σαν έννοια μας φοβίζει, μας τρομοκρατεί; Στο επιστημονικό άρθρο που θα διαβάσετε θα κατανοήσετε πλήρως γιατί μας καταλαμβάνει ο φόβος του θανάτου, γιατί αναρωτιόμαστε εάν υπάρχει ζωή μετά τον θάνατο και ποιος ο ρόλος της θρησκείας και των φιλοσόφων σε αυτό....
Ο βασικότερος αντίπαλος της πίστης και της εμπιστοσύνης είναι ο φόβος. Ένας φοβισμένος άνθρωπος βιώνει επώδυνα το συναίσθημα της απόγνωσης και στην προσπάθειά του να αποφύγει τις φοβίες του, συχνά απομακρύνεται από τον πυρήνα της ύπαρξής του.
Ο πιο σημαντικός φόβος ίσως είναι αυτός του θανάτου, που αποτελεί πανανθρώπινο κι οικουμενικό φαινόμενο και είναι διαρκώς παρών στη σκέψη των ανθρώπων καραδοκώντας σε σκοτεινές πλευρές του μυαλού τους. Η τρομακτική σκέψη του αναπόφευκτου του θανάτου μας εμποδίζει να απολαύσουμε τη ζωή και συχνά πυροδοτεί εκδηλώσεις ψυχοπαθολογικής συμπεριφοράς, όπως η κατάθλιψη ή οι κρίσεις πανικού. Κάποιοι φτάνουν στο σημείο να μισήσουν την ίδια τη ζωή, λόγω της απειλής του θανάτου.Οι άνθρωποι βιώνουμε το θάνατο άλλοτε ως προσωπική αποτυχία ή ως αδικία, άλλοτε ως χρεοκοπία της ιατρικής και της επιστήμης, άλλοτε ως αδυναμία να κρατήσουμε στη ζωή αυτούς, που αγαπάμε με τρόπο μαγικό.
Ο φόβος του θανάτου πολλές φορές καταλαμβάνει τόσο χώρο και χρόνο στη ζωή μας, ώστε αδυνατούμε να ζήσουμε την ίδια τη ζωή. Είναι τόσο έντονη η παρουσία του, που αποτελεί μια διαρκή απειλή. Κάποιοι πιστεύουν ότι πάσχουν από αμέτρητες αρρώστιες.... Κάποιοι προσπαθούν να προβλέψουν το τέλος της ζωής, για να εμποδίσουν τον ερχομό του ή γίνονται ατρόμητοι για να φοβίσουν το θάνατο... Κάποιοι αναζητούν την αιωνιότητα μέσα από την υστεροφημία, την κοινωνική καταξίωση, την απόκτηση πλούτου και δύναμης… Κάποιοι στρέφονται σε «υπερφυσικές» θρησκευτικές δοξασίες και αστρολογικές προβλέψεις…
Παρ’ όλα αυτά η οδύνη του θανάτου κυριεύει τη ζωή των περισσοτέρων ανθρώπων κι αναστατώνει τη σκέψη και τη συμπεριφορά τους. Η πλήρης άρνηση του επερχόμενου τέλους της ζωής, όπως και η εμμονή σε σκέψεις για το θάνατο, φανερώνουν τον ίδιο ακριβώς φόβο: να κοιτάξουμε κατάματα το θάνατο.
Ο φόβος του θανάτου υπάρχει πάντα κάτω από την επιφάνεια. Μας κυνηγάει σε όλη μας τη ζωή και εμείς χτίζουμε αμυντικούς μηχανισμούς, για να μπορέσουμε να χειριστούμε την επίγνωση του θανάτου. Δεν μπορούμε όμως να τον βγάλουμε απ' το μυαλό μας. Ξεσπάει σε κάθε εφιάλτη μας. «Προτιμάμε καλύτερα να πεθαίνουμε κάθε ώρα από το φόβο του θανάτου, παρά να πεθάνουμε μια φορά» αναφέρει ο Σαίξπηρ.
Αλλά το ζήτημα του θανάτου απασχολούσε έντονα τους ανθρώπους ήδη από πολύ παλιά. Ο Σωκράτης ζητούσε από τους ανθρώπους να σκεφτούν και να φιλοσοφήσουν πάνω σε θέματα ζωής και θανάτου και να τα αποδεχτούν, ενώ ο Επίκουρος πίστευε, ότι η αποστολή της φιλοσοφίας είναι να ανακουφίσει την ανθρώπινη δυστυχία και θεωρούσε βασικότερη αιτία δυστυχίας τον πανταχού παρόντα φόβο μας για το θάνατο.
Η Αγία Γραφή, ως έκφραση της Θείας Αποκάλυψης τού Θεού στον άνθρωπο, αναφέρεται σε ισόβιους δούλους για το φόβο του θανάτου "και απαλλάξη τούτους, όσοι φόβω θανάτου δια παντός του ζην ένοχοι ήσαν δουλείας" (Εβραίους 2/β: 14,15).
Όσο για την σύγχρονη επιστήμη, κατάφερε μεν να εμποδίζει την έναρξη της ζωής, δε μπόρεσε ωστόσο να νικήσει το τέλος της.
Κι ο Γούντι Αλεν ευφυολογώντας ανέφερε ενδεικτικά: «Δεν φοβάμαι το θάνατο, απλώς δεν θέλω να είμαι εκεί όταν θα έρθει»!
Ο σημαντικότερος εν ζωή υπαρξιακός ψυχοθεραπευτής, ο Irvin Yalom, μας προσκαλεί να μην αγνοήσουμε το θάνατο, ούτε να τον ξορκίσουμε, αλλά να πετύχουμε το δυσκολότερο: να συμφιλιωθούμε μαζί του και να αναμετρηθούμε με το μεγαλύτερο ανθρώπινο φόβο.
Αν κάτι καταλαβαίνουμε από τα παραπάνω, είναι ότι τελικά ο φόβος του τέλους της ζωής αγγίζει σε υπαρξιακό επίπεδο ευαίσθητες και κρίσιμες πτυχές της ίδιας της ανθρώπινης ύπαρξης, κι όχι μόνο του τέλους της. Ο θάνατος και η εσωτερική επεξεργασία του θανάτου αναδεικνύει ξεκάθαρα τη συνολικότερη θεώρηση του καθενός μας για το νόημα της ζωής, για τις σχέσεις με τον εαυτό μας, τους άλλους και τον κόσμο, για το πεπερασμένο της ύπαρξης. Είναι πραγματικά μια βιαιότητα η εμπειρία του πένθους, είναι όμως σημαντικό να αναγνωρίσουμε, ότι η ύπαρξη του θανάτου μάς βοηθά να ζήσουμε καλύτερα. Η χαρά, η νοηματοδότηση της ζωής, οι αναμνήσεις και οι εγγραφές από το παρελθόν, η μοναξιά, η απόγνωση, η ελευθερία, η φθορά, η αρρώστεια... μας οδηγούν να αναμετρηθούμε με τα δεδομένα της ύπαρξης και συνταράσσουν ενδότερες δομές της ψυχής μας. Η επεξεργασία του θανάτου αποτελεί την πιο σκοτεινή πλευρά της ύπαρξής μας, καθώς ο τρόπος με τον οποίο βιώνουμε το επερχόμενο τέλος, εξαρτάται από το πώς βιώνουμε την ίδια τη ζωή μας. Και τελικώς, όταν κάποιος δεν συλλαμβάνει το μεγαλείο της ζωής, γιατί να τον απασχολεί  ο θάνατος;
Αν προχωρήσουμε ένα βήμα πιο πέρα τον συλλογισμό μας, θα καταλάβουμε ότι ο άνθρωπος φοβάται το χρόνο, καθώς αναζητά απεγνωσμένα να ανακαλύψει το μέλλον του, αντί να προσπαθεί να το διαμορφώσει. Και η αδυναμία του να ελέγξει τη ζωή του, τον κρατά καθηλωμένο στο ίδιο σημείο, σταματημένο και στατικό. Ο φόβος υπερτερεί μπροστά στην προσωπική ανάληψη ευθύνης κι ακολουθεί η πλήρης απουσία προσωπικής ελευθερίας. Συνεπώς η μελέτη του θανάτου από αδυναμία μπορεί να γίνει ανάληψη ευθύνης και κατάκτηση ελευθερίας.
Με λίγα λόγια, μιλώντας για το θάνατο, ουσιαστικά μιλάμε για τη ζωή. Και η επεξεργασία του θανάτου μπορεί να χαρίσει στη ζωή ένα νόημα που δεν είχε πριν, αν μετακινηθούμε εσωτερικά από την άρνηση του θανάτου στην αποδοχή της ζωής κι από την απελπισία για το αύριο στη φροντίδα για το τώρα. Αντ’ αυτού, μερικές φορές αναβάλλουμε την ίδια μας τη ζωή, επειδή νοιώθουμε πολύ απασχολημένοι με τα μικρά θέματα που εμφανίζονται.
Η συνάντηση με το θάνατο, άρα, δεν καταλήγει υποχρεωτικά σε απόγνωση, που στερεί τη ζωή από κάθε σκοπό. Αντίθετα, είναι μία εμπειρία που θα μας ξυπνήσει και θα μας οδηγήσει σε μια ζωή πιο πλήρη. Ο φόβος του θανάτου είναι στην ουσία ο φόβος του ανεκπλήρωτου. Γι αυτό και αρπαζόμαστε απ’ τη ζωή, γιατί βιώνουμε τη ζωή μας ως κάτι ανεκπλήρωτο.
Η αγωνία του θανάτου επισκέπτεται κάθε ψυχοθεραπευτική συνεδρία. Η ψυχοθεραπεία αποτελεί βαθιά και περιεκτική εξερεύνηση της πορείας του νοήματος της ζωής ενός ανθρώπου. Και δεδομένου ότι ο θάνατος κατέχει τόσο κεντρική θέση στην ύπαρξη μας και ότι ζωή και θάνατος αλληλοεξαρτώνται, δεν είναι δυνατόν να τον αγνοήσουμε. Ο θεραπευτής στοχεύει να συνδεθεί βαθιά κι αυθεντικά με τους ασθενείς του και καλείται πάντοτε, όχι απλώς να διαχειριστεί τη συμπτωματολογία των περιστατικών, αλλά να αναδείξει και να επεξεργαστεί τη συνολικότερη θεώρηση του θεραπευόμενου για το νόημα της ζωής, για τις έσχατες έγνοιες της ύπαρξης, όπως η φθορά, η ελευθερία, η υπαρξιακή απομόνωση, για τις διαπροσωπικές του σχέσεις, για το πεπερασμένο της ύπαρξης… Κι ασφαλώς κάθε θεραπευτής μέσα από μία τέτοια διαδικασία, μοιραία αναμετράται και ο ίδιος με τα δικά του υπαρξιακά σκοτεινά σημεία περί ζωής και θανάτου.
Όλα τα παραπάνω συνοψίζονται στο αγωνιώδες νεανικό μήνυμα που συναντάμε σε γκράφιτι γραμμένο στους τοίχους της πόλης: «Υπάρχει ζωή πριν το θάνατο;». Τελικά η ανθρώπινη απόγνωση δεν πηγάζει μόνο από απωθημένα ένστικτα, διαταραγμένους τρόπους σκέψης ή τραυματικές μνήμες… αλλά κυρίως από μια κατά πρόσωπο συνάντηση με την ύπαρξή μας, που αξίζει να την δούμε με χαρά.
Δημήτρης Κούκης
παιδοψυχολόγος (BA, MSc) – ψυχοθεραπευτής
www.dkoykis.gr

Ο φόβος για τα φάρμακα της κατάθλιψης

Της Μυρσίνης Κωστοπούλου

Πάσχω από κατάθλιψη αλλά δεν έχω το θάρρος να πάω σε γιατρό. Φοβάμαι ότι θα μου δώσει χάπια και θα τρελαθώ. Άλλωστε με αυτά τα χάπια πλουτίζουν οι φαρμακευτικές και οι γιατροί.

Μόνο ένας ψυχίατρος μπορεί να αξιολογήσει την ένταση της κατάθλιψής σας και ανάλογα να χορηγήσει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, με ή χωρίς ψυχοθεραπεία.

Η διάρκεια της αγωγής είναι τουλάχιστον έξι μήνες ενώ τα αποτελέσματα, ανάλογα πάντα με το είδος του φαρμάκου, θα φανούν μετά από τον πρώτο μήνα σε ό,τι αφορά στην μείωση της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας.

Τα νέα αντικαταθλιπτικά φάρμακα που δρουν στους υποδοχείς της σεροτονίνης ή της νοραδρεναλίνης (SSRI, SNRI) εξισορροπούν την διάθεση, μειώνουν τις αρνητικές σκέψεις, βελτιώνουν τα σωματοποιητικά συμπτώματα της κατάθλιψης και ενισχύουν την ενεργητικότητα και τη βούληση που απουσιάζουν σε ένα καταθλιπτικό άτομο.

Σε γενικές γραμμές είναι ασφαλή φάρμακα και έχουν ελάχιστες παρενέργειες, οι οποίες πάντα θα πρέπει να ζυγίζονται έναντι του θεραπευτικού τους οφέλους. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να προκαλέσουν «τρέλα»,  όπως φοβάστε.

Οι καινοτομίες και οι εξελίξεις στον χώρο της φαρμακολογίας έχουν άλλωστε μειώσει σημαντικά τα κρούσματα και τις υποτροπές των ανθρώπων με σοβαρές ψυχικές ασθένειες, που σε άλλες εποχές θα έμεναν έγκλειστοι στα ψυχιατρικά ιδρύματα.

Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας-ψυχοθεραπεύτρια, email myrsi@hol.gr , twitter @myrsi1

Πηγή: ΝΕΑ

Η ψυχοθεραπεία για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης

Είμαι δικηγόρος 30 ετών και μετά από μια μετατραυματική περίοδο γυναικολογικής επέμβασης και πρόσφατο χωρισμό, νιώθω ότι βυθίζομαι σε κατάθλιψη, απόγνωση και καθημερινές κρίσεις πανικού. Ποιο είδος ψυχοθεραπείας ενδείκνυται για την περίπτωσή μου?

Η διάγνωση μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου ώς συνέπεια των στρεσογόνων γεγονότων που βιώσατε θα πρέπει να γίνει αρχικά από ψυχίατρο.

Οι κρίσεις πανικού συχνά συνοδεύουν περιόδους κατάθλιψης σχηματίζοντας έναν φαύλο κύκλο άγχους-μελαγχολίας, ο οποίος εντείνεται μέσα στον χρόνο.

Ο συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής μπορεί να είναι αποτελεσματικός όταν η ποιότητα της ζωής πλήττεται και συρρικνώνεται σταδιακά και η δυνατότητα άντλησης χαράς από την καθημερινότητα ελαττώνεται.

Το είδος της ψυχοθεραπείας που θα κάνετε είναι δευτερεύον ζήτημα, καθότι η ποιότητα της θεραπευτικής σχέσης και το δικό σας κίνητρο για αλλαγή μετρούν περισσότερο.

Η ψυχανάλυση είναι μια πιο μακροχρόνια και είς βάθος θεραπευτική οδός (π.χ μπορεί να κρατήσει από ένα 1-7 χρόνια) και οι συνεδρίες κυμαίνονται από 1-4 φορές την εβδομάδα. Προσφέρει ίσως την μέγιστη δυνατότητα αυτογνωσίας, αλλά το κόστος της θεραπείας είναι ένα ζήτημα που θα πρέπει να συνυπολογίσετε στην επιλογή της συγκεκριμένης επιλογής.

Συνήθως στις υπόλοιπες θεραπείες (π.χ. γνωσιακή-συμπεριφορική, πελατοκεντρική) η συχνότητα είναι 1 συνεδρία ανά εβδομάδα και η διάρκεια είναι κατά μέσον όρο 6-12 μήνες, αλλά πάντα αυτό θα εξαρτηθεί από την βαρύτητα του προβλήματος και την δυνατότητα ανταπόκρισης στην θεραπεία.

Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας-ψυχοθεραπεύτρια, email myrsi@hol.gr , twitter @myrsi1

Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ Weekend

Χρόνια πολλά και ευτυχισμένο το 2013

Ψυχική Υγεία Ο αντίκτυπος της συναισθηματικής στέρησης στην παιδική ηλικία

Της Μυρσίνης Κωστοπούλου

Είμαι γυναίκα 45 ετών ανύπαντρη και μόνη. Μεγάλωσα με μια καταθλιπτική μητέρα με αποτέλεσμα να με στοιχειώνουν οι ενοχές για την αγάπη που δεν εισέπραξα.

Η μάνα για το παιδί είναι το ιερό εκείνο πρόσωπο το οποίο δομεί τον συναισθηματικό του κόσμο και την ασφάλεια που θα νιώθει μέσα του. Ωστόσο, η φυσική παρουσία μίας μητέρας δεν εξασφαλίζει την συναισθηματική της παρουσία.

Η κατάθλιψη οδηγεί σε έναν εν ζωή θάνατο και η καταθλιπτική μητέρα στερεί συμβολικά τη ζωή όχι μόνο από τον εαυτό της αλλά και αναπόφευκτα από το παιδί της.

Η συναισθηματική στέρηση και οι ενοχές του παιδιού που μεγαλώνει με μια καταθλιπτική μητέρα είναι συχνές τραυματικές παρενέργειες της κατάθλιψης.«Φταίω εγώ;», «Μήπως αν έκανα κάτι θα άλλαζε;», «Μήπως αν δεν υπήρχα θα ήταν ευτυχισμένη;» είναι μερικά από τα ερωτήματα που το βασανίζουν.

Η απάντηση είναι πως ενδεχομένως τίποτε δεν θα άλλαζε. Η δυσκολία να νιώσει χαρά ήταν το δικό της τραύμα, η δική της αναπηρία. Και η κατάθλιψη της στέρησε την ικανότητα να λειτουργήσει ως άνθρωπος και ως μητέρα.

Τις ενοχές για την αγάπη που δεν εισπράξατε τις κουβαλάτε ακόμη και ίσως αυτό σας έκανε ενοχική απέναντι στην ίδια της υπόθεση της ζωής σας και το δικαίωμά σας στην ευτυχία. Τώρα όμως δικαιούστε να φτιάξετε τη ζωή σας μακριά από τα φαντάσματα του παρελθόντος.

Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας-ψυχοθεραπεύτρια, email myrsi@hol.gr , twitter @myrsi1
Πηγή: Τα ΝΕΑ

Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση καταρρέει

 

της Μαρίας ΛαζαρίδουΣχόλια

Έχουν περάσει 30 χρόνια από την έναρξη της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης στη χώρα μας, η οποία ξεκίνησε με αφορμή την παγκόσμια κατακραυγή για τις απάνθρωπες συνθήκες νοσηλείας στο Ψυχιατρείο της Λέρου. Και ύστερα από 30 χρόνια προσπαθειών για πλήρη αναδιάρθρωση του τομέα της Ψυχικής Υγείας, για μια ανθρώπινη αντιμετώπιση των ψυχικά ασθενών ως ισότιμων πολιτών της κοινωνίας μας και για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου ποιοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του πληθυσμού, η Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης και της ακύρωσης όλων των επιτευγμάτων της.

H λειτουργία των φορέων υλοποίησης της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης μέσω του Προγράμματος «Ψυχαργώς» είναι, από οικονομικής πλευράς, στον αέρα, ενώ σε κάθε δύσκολη στιγμή οι φορείς λοιδορούνται και γίνονται προσπάθειες να συνδεθούν στα μάτια της κοινής γνώμης με σκάνδαλα και αναξιοκρατία. Η επιστημονική κοινότητα, από την άλλη πλευρά είναι κατακερματισμένη: Οργανωμένος επιστημονικός διάλογος δε γίνεται και η κοινή γνώμη βομβαρδίζεται με αντικρουόμενες απόψεις για ένα θέμα που αγγίζει τους πιο μύχιους φόβους της, αυτούς περί τρέλας και επικινδυνότητας.

Με το άρθρο μου αυτό θα ήθελα να φώτισω μια πολύ σημαντική πτυχή της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και της λειτουργίας των φορέων υλοποίησής της, που είναι η σημαντική συμβολή στην εκπαίδευση και την ανάπτυξη της επιστημονικής γνώσης, κυρίως σε θέματα που αφορούν την ψύχωση, την κοινοτική ψυχιατρική και την ευαισθητοποίηση της κοινότητας.

Οταν ο Καθηγητής Π. Σακελλαροπουλος –ένας εκ των πρωτοπόρων στην εισαγωγή και την εφαρμογή  των πρακτικών της Κοινοτικής Ψυχιατρικής στην Ελλάδα – ξεκινούσε το 1981 πιλοτικά την Κινητή Μονάδα στη Φωκίδα, όλα ήταν άγνωστα και έπρεπε να ανακαλυφθούν. Η βασική ιδέα ήταν να καλυφθεί ψυχιατρικά ένας Νομός απομακρυσμένος από το κέντρο και χωρίς άλλες υπηρεσίες Ψυχικής υγείας. Το πρώτο που εφάρμοσαν ο Καθ. Σακελλαρόπουλος και οι συνεργάτες του ήταν η εντατική αγωγή της κοινότητας πριν ακόμα δούν τον πρώτο άρρωστο. Κατανόηση και εκπαίδευση της κοινότητας είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για να να συμμαχήσει ο πληθυσμός και να δεχθεί τον ασθενή στους κόλπους του, ακόμα και όταν είναι σε κρίση. Στη συνέχεια ο ασθενής και η οικογένεια έπρεπε να πεισθούν για τη σταθερότητα της δουλειάς καθώς και για τις διαβεβαιώσεις, που τότε φάνταζαν εντελώς εξωπραγματικές, οτι η νοσηλεία θα αποτρεπόταν και τα προβλήματα του ασθενούς θα αντιμετωπίζονταν και με ψυχολογική στήριξη.

Μετά ήρθαν τα οικοτροφεία και τα διαμερίσματα για την αποασυλοποίηση των ασθενών από τα μεγάλα ψυχιατρεία της χώρας, με απώτερη επιδίωξη το σταδιακό κλείσιμό τους. Ασθενείς μεταφέρονται στην κοινότητα. Ζουν αξιοπρεπώς. Οι επιστήμονες αρχίζουν να ενδιαφέρονται για την επαγγελματική και κοινωνική αποκατάστασή τους. Πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, μέσω μη κερδοσκοπικών οργανισμών εμπλέκονται ενεργά με την ψυχιατρική μεταρρύθμιση. Ιδέες πρωτοπωριακές βρίσκουν χώρο να ακουστούν, αλλα και να εφαρμοστούν.

Αρχίζουν, πάλι με την πρωτοβουλία του Καθ. Σακελλαρόπουλου, να οργανώνονται μεταπτυχιακές σπουδές και σεμινάρια με αντικείμενο την κοινοτική ψυχιατρική, η οποία συνδέεται με το πανεπιστήμιο. Διδάσκεται προπτυχιακά και έχει βασική θέση στα επιστημονικά συνέδρια, Ελληνικά και Ευρωπαϊκά. Επαγγελματίες ψυχικής υγείας ειδικεύονται στην κοινοτική ψυχιατρική και με τον τρόπο αυτό αξιόλογοι νέοι άνθρωποι στελεχώνουν τους φορείς, αλλά και τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας, έν γένει στη χώρα. Όσες χώρες ξεκινούν τώρα την αντίστοιχη μεταρρύθμιση (Αν. Ευρώπη, Βαλκάνια), αναζητούν στην Ελλάδα επιστήμονες πεπειραμένους για να τους βοηθήσουν, ενώ δυτικοευρωπαϊκές χώρες υιοθετούν Ελληνικές πρακτικές, όπως αυτή των Κινητών Μονάδων Ψυχικής Υγείας, για την επίλυση δυσκολιών που ανακύπτουν στο δικό τους σύστημα.

Είναι νομίζω η ώρα να αντιληφθούμε σαν κοινωνία οτι δε μπορούμε να επενδύουμε, να παράγουμε και στη συνέχεια να πετάμε το προϊόν μας στα σκουπίδια.

Εχουμε υποχρέωση απέναντι στους ασθενείς και τις οικογένειές τους, αλλά και σε κάθε πολίτη, που δικαιούται πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες Ψυχικής υγείας. Απέναντι στις κοινωνίες που ευαισθητοποιήσαμε και εκπαιδεύσαμε στην ψυχική νόσο και την αποδοχή της διαφορετικότητας και τώρα υπό το κράτος της κρίσης και της ανασφάλειας τείνουν να παλινδρομήσουν σε θέσεις φοβικές. Απέναντι στους επιστήμονες, που δουλεύουν με σοβαρότητα, παράγοντας έργο κλινικό, αλλα και επιστημονικό, που αναγνωρίζεται διεθνώς και τώρα βλέπουν τη δουλειά τους να λοιδωρείται, τις αποδοχές τους να μειώνονται και παρά την ανασφάλεια συνεχίζουν να είναι παραγωγικοί και ψυχικά διαθέσιμοι για τους ασθενείς. Απέναντι στους Ευρωπαίους εταίρους μας, που έχουν χρηματοδοτήσει την ψυχιατρική μεταρρύθμιση και συνεχίζουν να το κάνουν με τα Προγράμματα ΕΣΠΑ και θεωρούν οτι οι Ελληνικές κυβερνήσεις έχουν δεσμευτεί για τη συνέχισή της. Τέλος απέναντι στη Χώρα μας, που θα ξαναβρεί τον αυτοσεβασμό της προβάλλοντας και διατηρώντας αυτά που παράγει και την πάνε μπροστά, βάζοντας στο περιθώριο μόνο όσα αντιτίθενται στο κοινό συμφέρον.

*Η Μαρία Λαζαρίδου είναι Ψυχίατρος και Επιστημονική Διευθύντρια της Ε.Κ.Ψ.&Ψ.Υ

Πηγή:http://odofragma-skas.blogspot.gr/

Η φοβία για τις αρρώστιες και τον θάνατο

Της Μυρσίνης Κωστοπούλου

Είμαι 20 χρονών και εδώ και 2 χρόνια νομίζω ότι έχω AIDS ή καρκίνο. Έχω πόνους στο σώμα μου, αλλά οι γιατροί μου είπαν ότι είναι ψυχογενείς. Είμαι σίγουρη ότι θα πεθάνω και φοβάμαι. Οι γονείς μου ασχολούνται και οι δυο με επαγγέλματα που αφορούν αρρώστους και από μικρή άκουγα ιστορίες για αρρώστους.

Το πρόβλημά σας λέγεται υποχονδρίαση και περιγράφει τον έντονο και επίμονο φόβο ότι είστε άρρωστη ή ότι θα αρρωστήσετε στο μέλλον.

Όσο και αν προσπαθούν οι γιατροί και οι φίλοι να σας καθησυχάσουν, αυτό δεν φτάνει διότι μέσα σας είστε πεπεισμένη ότι αργά ή γρήγορα θα αρρωστήσετε και θα πεθάνετε.

Οι αρρώστιες τις οποίες φοβάστε δεν έχουν συμπτώματα που ελέγχονται στο παρόν, με αποτέλεσμα να είναι πρακτικά δύσκολο να αμφισβητήσετε τον αληθινό κίνδυνο, αφού πρόκειται για αργά εξελισσόμενες ασθένειες.

Το επάγγελμα των γονιών σας σημαίνει ότι από μικρή εκτεθήκατε σε μια αίσθηση απειλής απέναντι στον θάνατο. Μπορεί η φυσικοποίηση της αρρώστιας στην καθημερινότητα του σπιτιού σας να μην συνοδεύτηκε από τις απαραίτητες συζητήσεις εφησυχασμού απέναντι σε εσάς, που ήσασταν ένα μικρό παιδίανίδεο για το τι σημαίνει ζωή και θάνατος.

Μπορεί να νιώθατε με τις ιστορίες που ακούγατε ότι οτιδήποτε είναι πιθανόν να συμβεί αναπάντεχα και αιφνίδια. Μάθατε να βλέπετε τον έξω κόσμο με απειλή και τον εαυτό σας ευάλωτο, με αποτέλεσμα το έντονο άγχος να εκδηλώθηκε με υποχονδριακές εμμονές.

Ο μόνιμος εστιασμός σας σε κάθε αθώο σύμπτωμα, συντηρεί τον φόβο σας.

Σας συμβουλεύω να επισκεφτείτε έναν ψυχολόγο προκειμένου να κατανοήσετε τις ρίζες του άγχους σας και να βρείτε μαζί εναλλακτικούς τρόπους ερμηνείας των συμπτωμάτων σας.

Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας-ψυχοθεραπεύτρια, email myrsi@hol.gr , twitter @myrsi1

Πηγή: ΝΕΑ

Η κατάθλιψη "χτυπάει" τους νέους

Η κατάθλιψη στα παιδιά δεν εκδηλώνεται με τον ίδιο τρόπο όπως στους ενήλικες. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της πάθησης ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Εκτιμάται ότι έως 3,5% των παιδιών και 9% των εφήβων είναι καταθλιπτικοί στις βιομηχανοποιημένες χώρες. Ο κίνδυνος κατάθλιψης αυξάνεται ιδιαίτερα μετά την ηλικία των...
12 ετών. Υπολογίζεται ότι στο ένα τρίτο των ανηλίκων, τα καταθλιπτικά συμπτώματα υποχωρούν εντός 3 μηνών. Ωστόσο στο 80% αυτών που επηρεάζονται, τα συμπτώματα πιθανόν να επανέλθουν και να γίνουν χρόνια. Η κατάθλιψη στην παιδική ηλικία σχετίζεται με μεγαλύτερο κίνδυνο κατά την εφηβική και ανήλικη ζωή για διαταραχές της ψυχικής υγείας, χρήση ναρκωτικών και αυτοκτονία. Είναι εξαιρετικά σημαντικό οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και άλλοι που φροντίζουν παιδιά να γνωρίζουν για την κατάθλιψη στην παιδική ηλικία. 

Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων της πάθησης και η θεραπεία δημιουργούν τις καλύτερες προϋποθέσεις για την προστασία του παιδιού από μελλοντικά προβλήματα σε ψυχικό και κοινωνικό επίπεδο. Αποκαλυπτική για την άγνοια που έχουν πολλοί γονείς είναι η παρακάτω μαρτυρία της μάνας που μίλησε στο www.brieifingnews.gr: Μητέρα 17 χρονης :«Δεν ήξερα για τα συμπτώματα της κατάθλιψης , νόμιζα ότι δεν θα χτυπούσε ποτέ την πόρτα του παιδιού μου κάτι τέτοιο. Όμως όταν ένας φίλος , μας είπε ότι δεν ήταν φυσιολογικό να κλαίει διαρκώς για τις πανελλήνιες που θα έδινε και να μην τρώει να κλείνεται στο δωμάτιό της ,τότε αρχίσαμε να υποπτευόμαστε ότι κάτι άλλο είναι από μια απλή εφηβεία. 

Πήγαμε πρώτα σε δημόσια κλινική για να την δουν οι γιατροί και ξεκινήσαμε τον αγώνα μας.» "Αρχικά είναι δύσκολο να γίνει αποδεκτό ότι ένα παιδί παρουσιάζει κατάθλιψη. Επιπρόσθετα δεν γίνεται έγκαιρα αντιληπτό ότι τα συμπτώματα που παρουσιάζει το παιδί ανήκουν στο φάσμα της κατάθλιψης "τονίζει η παιδοψυχολόγος κυρία Καππάτου Η κυρία Νι.Χ είναι μητέρα μιας άλλης νεαρής 15 χρονών η οποία μας αποκαλύπτει: «Πίστευα ότι οι διαταραχές που παρουσιάζει το παιδί μου είναι μόνο παροδικές ή ότι είναι μια αντίδραση. Παρόλα αυτά κάποια στιγμή είπαμε να πάμε σε έναν ειδικό και μετά αρχίσαμε να σκεφτόμαστε τον περιβάλλον μας. Σκεφτόμασταν αντιδράσεις των φίλων, συγγενών, των συμμαθητών ή άλλων από το περιβάλλον του παιδιού τι θα πουν αν μάθουν ότι πάει σε ειδικό;» 

Η κατάθλιψη μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιοδήποτε παιδί έστω και εάν δεν υπάρχει κάποιος παράγοντας που σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο προσβολής από την πάθηση. Ωστόσο παιδιά που έχουν οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν την πάθηση. Το ίδιο ισχύει και για παιδιά που βιώνουν τραυματικές εμπειρίες όπως το διαζύγιο, η απώλεια αγαπημένων προσώπων και οι μετακομίσεις. Ορισμένες άλλες διαταραχές της ανάπτυξης του παιδιού όπως μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα συγκέντρωσης ή διαταραχές της συμπεριφοράς συνοδεύονται επίσης από αυξημένο κίνδυνο για κατάθλιψη. Η συμπεριφορά ενός παιδιού μπορεί να περιλαμβάνει διάφορες πτυχές που να εντάσσονται στο γενικότερο πλαίσιο της κατάθλιψης. 

Η ευερεθιστικότητα, η ανυπομονησία, η αεικινησία, το υπερβολικό κλάψιμο, η απώλεια ενδιαφέροντος για ευχάριστα καθημερινά πράγματα, το γεγονός ότι το παιδί δεν θέλει να πάει σχολείο, οι δυσκολίες στις σχέσεις με συνομήλικους, η επιθετικότητα, η διακοπή της συμμετοχής σε δραστηριότητες ή αθλήματα στα οποία προηγουμένως λάμβανε μέρος του παιδί, η χρήση ναρκωτικών, είναι καταστάσεις που πιθανόν να εντάσσονται στο γενικότερο πρόβλημα της κατάθλιψης. Τα συναισθήματα που χαρακτηρίζουν την κατάθλιψη στα παιδιά είναι η η λύπη, η στεναχώρια, η απελπισία, το άγχος, οι ενοχές, η κενότητα και η αχρηστία. 

Στον τομέα των πνευματικών δυνατοτήτων, το παιδί με κατάθλιψη έχει δυσκολίες συγκέντρωσης, δεν μπορεί να κάνει τη σχολική του εργασία, οι βαθμοί του χειροτερεύουν, δυσκολεύεται να παίρνει αποφάσεις και μειώνονται τα κίνητρα του για πρόοδο ή επιτυχίες. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που συνυπάρχουν σωματικά και οργανικά προβλήματα στην εικόνα του καταθλιπτικού παιδιού. Μεταξύ των συχνότερων σωματικών ενοχλήσεων περιλαμβάνονται οι πονοκέφαλοι, οι πόνοι στην κοιλιά, στις αρθρώσεις ή στην πλάτη, η υπερβολική κούραση, η αϋπνία ή αντίθετα οι πολλές ώρες ύπνου, η λήψη υπερβολικού βάρους ή η απώλεια βάρους. 

"Εάν οι γονείς ή οι εκπαιδευτικοί διαπιστώσουν ότι ένα παιδί ή ένας έφηβος παρουσιάζει σημεία ή συμπτώματα που πιθανόν να εντάσσονται στα πλαίσια της κατάθλιψης, χρειάζεται να ζητήσουν βοήθεια από γιατρό. Εάν υπάρχουν σωματικές διαταραχές, ο γιατρός θα μπορέσει να βρει εάν υπάρχει, μια οργανική πάθηση που ευθύνεται για τα προβλήματα. Παράλληλα η αξιολόγηση της ψυχικής υγείας του παιδιού ή του έφηβου από ψυχολόγο ή και ψυχίατρο, επιτρέπει τη καλύτερη κατανόηση της κλινικής εικόνας και τη διάγνωση της κατάθλιψης εφόσον αυτή υπάρχει" τονίζει η παιδοψυχολόγος κυρία Καππάτου.

Κίνδυνος κατάθλιψης από την πολλή τηλεόραση

Όσοι βλέπουν πολλή τηλεόραση διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν κατάθλιψη, προειδοποιούν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, οι οποίοι παρακολούθησαν σχεδόν 50.000 γυναίκες επί 14 χρόνια. Αντιθέτως, όσοι είναι δραστήριοι, προστατεύονται από.... αυτήν. Όπως γράφουν στην «Αμερικανική Επιθεώρηση Επιδημιολογίας», οι εθελόντριες τους συμπλήρωναν κάθε δύο χρόνια ειδικά ερωτηματολόγια για το πόσο συχνά περπατούσαν, έκαναν ποδήλατο, έτρεχαν ή κολυμπούσαν, καθώς και για το πόσες ώρες έβλεπαν τηλεόραση.

Ταυτοχρόνως, απαντούσαν σε ερωτήσεις για την ψυχική τους διάθεση, τα τυχόν συμπτώματα κατάθλιψης που ανέπτυξαν και το αν έπαιρναν φάρμακα γι’ αυτήν.

Με βάση τις απαντήσεις τους, οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα πως όσο πιο καθιστικός ήταν ο τρόπος ζωής τους τόσο περισσότερο κινδύνευαν να εκδηλώσουν κατάθλιψη, ενώ αντιθέτως όσο πιο δραστήριες ήταν τόσο λιγότερο κινδύνευαν.

Στην πραγματικότητα, οι εθελόντριες που γυμνάζονταν πολύ (επί 90 λεπτά ή περισσότερο κάθε μέρα) είχαν κατά 20% λιγότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν κατάθλιψη σε σύγκριση με όσες γυμνάζονταν λιγότερο από 10 λεπτά την ημέρα.

Αντίστοιχα, όσες έβλεπαν τηλεόραση επί 3 ή περισσότερες ώρες την ημέρα, είχαν κατά 13% υψηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης σε σύγκριση με όσες έβλεπαν σπανίως ή καθόλου τηλεόραση.

Όπως εξηγεί ο επικεφαλής ερευνητής δρ Μάικλ Λούκας, ερευνητής στην Σχολή Δημοσίας Υγείας του πανεπιστημίου, το γενικό συμπέρασμα της μελέτης είναι πως η καθιστική ζωή μπορεί να προκαλέσει μια σειρά συναισθηματικών και σωματικών συμπτωμάτων που σχετίζονται με την κατάθλιψη.

Η καθιστική ζωή, από την πλευρά της, ασκεί ωφέλιμη επίδραση στην αυτοεκτίμηση, στην αίσθηση ελέγχου και στα επίπεδα των ενδορφινών (είναι οι φυσικές ορμόνες της ευεξίας του οργανισμού).

Τα ευρήματα αυτά εξήχθησαν αφού πρώτα οι ερευνητές έλαβαν υπ’ όψιν άλλους παράγοντες κινδύνου για κατάθλιψη, όπως η κατάσταση της υγείας.

Τα νέα ευρήματα συμφωνούν με εκείνα προγενέστερων μελετών, που έχουν δείξει ότι η συστηματική άσκηση είναι σημαντική για καλή ψυχική διάθεση.

Πηγή:  http://www.trelokouneli.gr

Διπολική Κατάθλιψη...

Στις 10 Οκτωβρίου “γιορτάσαμε” την Παγκόσμια ημέρα ψυχικής υγείας και η ημέρα για το 2012 αφιερώθηκε στην Κατάθλιψη – μία κατάσταση που όλοι, λίγο ή πολύ, την έχουμε βιώσει και πολλές φορές μπορεί να εξελιχθεί σε νόσο. Θα γραφτούν πολλά άρθρα σχετικά με την κατάθλιψη αλλά προσωπικά θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας στη διπολική κατάθλιψη – ένα λιγότερο γνωστό τύπο κατάθλιψης που χαρακτηρίζει κυρίως ασθενείς με διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη).
Διαγνωστικά σε όλες τις ψυχικές διαταραχές κοιτάμε την συμπτωματολογία σε τρία επίπεδα – στο επίπεδο της σκέψης, συμπεριφοράς και διάθεσης. Επειδή δεν υπάρχουν ακόμα έγκυρα βιολογικά ευρήματα για να κάνουμε διάγνωση καμίας ψυχικής διαταραχής, παρά μόνο σε πειραματικό στάδιο, καταλαβαίνουμε το πρόβλημα και κάνουμε την διάγνωση της κάθε ψυχικής διαταραχής βλέποντας πως παρουσιάζεται ο εξεταζόμενος σε αυτά τα τρία επίπεδα στο παρόν αλλά και στο παρελθόν.
Το συναίσθημα της θλίψης ή της κατάθλιψης που καταλαβαίνουμε όλοι μας και χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ομιλία είναι ένα από τα κύρια συμπτώματα της διάθεσης που αναγνωρίζουμε σε έναν καταθλιπτικό ασθενή. Άλλο σημαντικό σύμπτωμα είναι η απώλεια ευχαρίστησης ή η ανηδονία. Πράγματα που κάποτε μας ήταν ευχάριστα όπως οι φίλοι μας ή κάποιες δραστηριότητες πλέον σταματάνε να μας δίνουν την ίδια ευχαρίστηση. Πολλές φορές αντί για θλίψη υπάρχει έντονος θυμός κυρίως προς τον εαυτό μας αλλά και προς τους άλλους.
Στο επίπεδο της σκέψης η συμπτωματολογία αλλάζει λίγο αλλά παραμένει συμβατή με τη διάθεση. Αρχίζουμε να βλέπουμε τα πράγματα αρνητικά. Πολλές φορές βλέπουμε και μία πραγματικότητα κατάματα την οποία όταν ήμασταν καλά την αγνοούσαμε ή την παραβλέπαμε. Μία σχέση που τελείωσε ή δεν υπήρχε παρά μόνο στο μυαλό μας, η αποδοχή ενός θανάτου, η αποδοχή μίας απώλειας γενικότερα. Η σκέψη μας γίνεται και ενοχική. Νοιώθουμε ότι φταίμε για τα πάντα, ότι έχουμε κάνει πολλά λάθη στο παρελθόν και ότι δεν υπάρχει γενικότερα μέλλον. Η σκέψη μπορεί να γίνει και αυτοκτονική. Αφού η ζωή δεν έχει νόημα και δεν αξίζει, γιατί να ζούμε; Σε πιο έντονες καταστάσεις αρχίζουν και τα πλάνα για να μπει ένα τέλος σε όλο το μαρτύριο της κατάθλιψης.
Τέλος στο επίπεδο της συμπεριφοράς συναντάμε μία αναβλητικότα και απραξία ή άλλες φορές μία γενικότερη διέγερση. Υπάρχει η αίσθηση συνεχόμενης κούρασης και έλλειψη ενέργειας. Ακόμα και το βράσιμο ενός αβγού μπορεί να γίνει μία απίστευτα δύσκολη δραστηριότητα. Ο ύπνος συχνά διαταράσσεται αρκετές φορές με διαφορετικό τρόπο από ασθενή σε ασθενή. Κάποιοι ασθενείς έχουν αυξημένη ανάγκη για ύπνο και μπορεί να κοιμούνται συνέχεια και να βρίσκονται σε έναν λήθαργο ενώ άλλοι δεν μπορούν να κοιμηθούν.
Η συμπεριφορά γενικότερα στην κατάθλιψη χαρακτηρίζεται από μία γενικότερη μείωση δραστηριοτήτων και εκεί είναι και το κλειδί στη συμπεριφορική θεραπεία της κατάθλιψης – στην πολύ απλή αύξηση των δραστηριοτήτων – κάτι το οποίο δεν είναι εύκολο να το κάνουν ούτε οι ασθενείς αλλά ούτε και οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας που δεν είναι εκπαιδευμένοι σε αυτό το μοντέλο θεραπείας.
Φαινομενικά λοιπόν τα παραπάνω είναι κάποια από τα στοιχεία και συμπτώματα της κατάθλιψης. Αλλά τι είναι η διπολική κατάθλιψη και πως διαφέρει από την κατάθλιψη που γνωρίζουμε λίγο, πολύ όλοι μας;
Διαγνωστικά και επίσημα η διπολική κατάθλιψη ορίζεται με τα ίδια ακριβώς συμπτώματα όπως η μονοπολική κατάθλιψη αλλά ασθενείς που λέμε ότι έχουν διπολική κατάθλιψη έχουν πάντα ιστορικό υπομανίας ή μανίας. Μελέτες που έγιναν τις τελευταίες δεκαετίες έχουν πλέον διαχωρίσει αυτές τις δύο καταθλίψεις οι οποίες έχουν πολλές φορές διαφορετική παρουσίαση και ανταπόκριση σε φαρμακευτικές και ψυχοθεραπευτικές θεραπείες.
Πλέον όποιος επαγγελματίας εξειδικεύεται στις διαταραχές της διάθεσης όταν βλέπει έναν ασθενή σε κατάθλιψη η δεύτερη σκέψη που πρέπει να κάνει είναι εάν έχει να κάνει με μονοπολική ή διπολική κατάθλιψη. Η πρώτη σκέψη είναι εάν ο ασθενής είναι αυτοκτονικός.
Η κατάσταση της μανίας χαρακτηρίζεται από συμπτώματα όπως υπέρμετρα ανεβασμένη διάθεση ή θυμό, μεγαλομανία, λογόρροια, υπερσεξουαλικότητα, μείωση ανάγκης ύπνου, καλπάζουσες σκέψεις, αύξηση της ενέργειας και της δραστηριότητας και πολλές φορές και έλλειψη ηθικών φραγμών και αναστολών. Ο ασθενής συνήθως που βλέπουμε σε παλιές Ελληνικές ταινίες να κάνει τον Ναπολέοντα – είναι μανιακός. Η μανία δεν έχει να κάνει τόσο πολύ με την εμμονή, όπως πολλές φορές μπορεί να το σκεφτόμαστε λανθασμένα, αλλά πιο πολύ με τα προηγούμενα συμπτώματα, που εμφανίζονται μαζί, και με μεγάλη ένταση.
Επομένως λοιπόν όταν ένας ασθενής έχει βιώσει μία τέτοια κατάσταση μανίας και εμφανίσει μία κατάσταση κατάθλιψης τότε έχουμε να κάνουμε με τη λεγόμενη διπολική κατάθλιψη. Επειδή τα επεισόδια μανίας είναι αρκετά ευδιάκριτα και συνεπώς εύκολα να διαγνωστούν τότε και η διπολική κατάθλιψη είναι εύκολη στη διαγνωσή της.
Όμως δεν συμβαίνει το ίδιο όταν ο ασθενής έχει βιώσει μόνο υπομανιακά επεισόδια. Εκεί η διπολική κατάθλιψη συχνά διαγνώσκεται λανθασμένα ως μονοπολική, ακόμα πιο συχνά γίνονται λάθος θεραπείες με αντικαταθλιπτικά φάρμακα με αποτέλεσμα να χειροτερεύει η κατάθλιψη ή να εμφανίζονται μανιακά επεισόδια και να υπάρχει γενικότερα μία σύγχυση για το τι ακριβώς βιώνει ο ασθενής.
Ποιοτικά η διπολική κατάθλιψη σε επίπεδο φαινομενολογίας είναι πολύ διαφορετική από τη μονοπολική. Συνήθως είναι αρκετά πιο έντονη, υπάρχει έλλειψη ενέργειας και απάθεια, υπερφαγία, έντονη διακύμανση στη διάθεση, ευρεθιστότητα και πολλές φορές μπορεί να εμφανιστούν και ψυχωτικά στοιχεία συμβατά πάντα με τη διάθεση. Ο ασθενής μπορεί να φτάσει στο σημείο να πιστεύει ότι ευθύνεται αυτός για την παγκόσμια οικονομική κρίση ή ακόμα και να ακούει φωνές που να του λένε ότι είναι κακός και ότι πρέπει να πεθάνει. Ο αυτοκτονικός ιδεασμός μπορεί να γίνει πολύ πιο έντονος και επειδή υπάρχει και έντονη διακύμανση και στη διάθεση αλλά και στην ενεργητικότητα τα ποσοστά επιτυχημένης αυτοκτονίας στη διπολική κατάθλιψη είναι πολύ υψηλότερα από την μονοπολική κατάθλιψη.
Όμως σε αντίθεση με τη μονοπολική κατάθλιψη, η διπολική κατάθλιψη κρατάει αρκετά λιγότερο. Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι ακόμα και χωρίς θεραπεία μία διπολική κατάθλιψη έχει ένα μέσο όρο ζωής γύρω στους τρεις μήνες σε αντίθεση με τη μονοπολική που έχει το διπλάσιο μέσο χρόνο ζωής – 6 μήνες. Για κάποιους βέβαια αυτός ο χρόνος μπορεί να διαφέρει. Αυστηρά διαγνωστικά για να κάνουμε διάγνωση μονοπολικού ή διπολικού καταθλιπτικού επεισοδίου χρειαζόμαστε τα παραπάνω συμπτώματα για τουλάχιστον 2 εβδομάδες. Παρόλα αυτά διπολικοί ασθενείς συνηθίζουν να κάνουν πιο μικρά καταθλιπτικά επεισόδια που να κρατάνε από λίγες μέρες ως μία εβδομάδα. Το κλειδί είναι στη επεισοδικότητα και στη διακύμανση που αποτελεί σημαντικό χαρακτηριστικό της διπολικής διαταραχής.
Θεραπευτικά οι φαρμακευτικές αγωγές της διπολικής κατάθλιψης είναι πολύ διαφορετικές από την μονοπολική κατάθλιψη. Μελέτες αλλά και η κλινική μας εμπειρία έχουν δείξει ότι αρκετά αντικαθλιπτικά προκαλούν υπομανίες ή μανίες σε πολλούς διπολικούς ασθενείς. Οι διεθνείς κλινικές οδηγίες δεν απαγορεύουν τα αντικαταθλιπτικά αλλά συνιστούν τη παράλληλη χρήση κάποιου σταθεροποιητή διάθεσης. Γίνεται επίσης χρήση αντιψυχωσικών φαρμάκων που έχουν αντικαταθλιπτικές ιδιότητες και παράλληλα δεν επιτρέπουν την εναλλαγή σε μανία. Αυτά όλα είναι πολύ σημαντικό να τα καταλάβει ο κάθε ασθενής γιατί εύκολα μπορεί να νομίζει ότι λαμβάνοντας μία αντιψυχωσική αγωγή έχει σχιζοφρένεια ή ότι του γίνεται λανθασμένη αγωγή ενώ ο γιατρός του προσέχει πολύ σωστά την εναλλαγή σε μανία.
Ψυχοθεραπευτικά επίσης η θεραπεία γίνεται αρκετά διαφορετική. Η πιο επιστημονικά τεκμηριωμένη θεραπεία της κατάθλιψης είναι η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία. Η συμπεριφορική θεραπεία επικεντρώνεται πιο πολύ στην έναρξη δραστηριοτήτων και μαθαίνει τον ασθενή να προσέχει τυχών έντονες εναλλαγές στη διαθεσή του. Επίσης του μαθαίνει να διαχειρίζεται τις αυξήσεις στη διάθεση που μπορεί να ενισχύονται από τις δραστηριότητες και υπάρχει πολύ πιο ουσιαστική και πρακτική διαχείριση της αυτοκτονικότητας. Γνωσιακά τα σχήματα που χαρακτηρίζουν τη διπολική κατάθλιψη μπορεί επίσης να διαφέρουν. Αισθήματα αποτυχίας και σκέψεις απαξίας είναι πολύ πιο έντονες. Διπολικοί ασθενείς χαρακτηρίζονται από αρκετά στοχοθετημένη σκέψη και συμπεριφορά με αποτέλεσμα στην κατάθλιψη να βιώνεται η αποτυχία σε διάφορα επίπεδα αρκετά πιο έντονα από ότι σε μονοπολικούς καταθλιπτικούς ασθενείς που δεν έχουν απαραίτητα τέτοιου είδους στοχοθετημένη συμπεριφορά και σκέψη.
Οι πυροδοτικοί μηχανισμοί της διπολικής κατάθλιψης είναι επίσης πολλές φορές διαφορετικοί από αυτούς της μονοπολικής. Η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, αντικειμένου ή ακόμα και ενός ονείρου είναι σε όλες τις καταθλίψεις σχεδόν πάντα ο πιο σημαντικός πυροδοτικός μηχανισμός. Παρόλα αυτά στη διπολική κατάθλιψη πολλές φορές δεν φαίνεται κάποιος εμφανής χαμός ή άλλο γεγονός αλλά μία πιο προσεκτική εξέταση θα αποκαλύψει ότι πριν την κατάθλιψη είχε προηγηθεί περίοδος μανίας ή υπομανίας. Αυτό πάλι αλλάζει την θεραπευτική στρατηγική και η πιο σωστή θεραπεία της διπολικής κατάθλιψης μακροπρόθεσμα επιτυγχάνεται με τη θεραπεία της μανίας ή ακόμα πιο δύσκολα της υπομανίας.
Συνοψίζοντας, η διπολική κατάθλιψη εάν και εκ πρώτης όψεως φαίνεται ίδια με την απλή κατάθλιψη σε πολλά σημεία είναι αρκετά διαφορετική. Οφείλει ο κάθε επαγγελματίας ψυχικής υγείας αλλά και οι ασθενείς να την γνωρίζουν και να προσέχουν ακόμα περισσότερο τη θεραπεία της. Χρονικά μπορεί να μην κρατάει τόσο πολύ, αλλά δυστυχώς είναι αρκετά επαλήψιμη και απαιτεί συστηματική και χρόνια θεραπεία, ειδικά όταν ο ασθενής είναι φαινομενικά καλά, με στόχο πάντα να σταματήσουν οι υποτροπές και να επαναφέρουμε τη λειτουργικότητα και ποιότητα ζωής που είχε ο κάθε ασθενής προτού νοσήσει.
Δρ. Ιωάννης Μάλλιαρης, BSc., PhD., Κλινικός Ψυχολόγος
Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (Institute of Psychiatry, King’s College London)
Πρόεδρος της Ελληνικής Διπολικής Οργάνωσης (ΕΔΟ), http://www.drmalliaris.com

Πηγή: Press-Gr

«Υποτιμημένη παγκόσμια κρίση υγείας η κατάθλιψη»

 

«Περίπου 350 εκατομμύρια άνθρωποι όλων των ηλικιών, εισοδημάτων και εθνικοτήτων πάσχουν από κατάθλιψη. Εκατομμύρια οικογένειες, φίλοι και συνάδελφοι είναι εκτεθειμένοι στις έμμεσες συνέπειες αυτής της υποτιμημένης παγκόσμιας κρίσης υγείας.
Η κατάθλιψη μειώνει την ικανότητα των ανθρώπων να αντιμετωπίσουν τις καθημερινές προκλήσεις της ζωής και συχνά προκαλεί αναστάτωση στην οικογένεια, τη διακοπή του σχολείου ή την απώλεια της δουλειάς. Σε πιο ακραίες περιπτώσεις, οι άνθρωποι αφαιρούν την ίδια τους τη ζωή. Περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι αυτοκτονούν κάθε χρόνο. Η πλειονότητα των περιπτώσεων οφείλεται σε κατάθλιψη που δεν έχει διαγνωστεί ή δεν έχει αντιμετωπιστεί».
Τα παραπάνω τονίζει σε μήνυμα του ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, που είναι σήμερα και έχει ως θέμα την κατάθλιψη.
Όπως επισημαίνει, οι άνθρωποι εμφανίζουν κατάθλιψη για διάφορους λόγους. Συχνά, συνδυάζονται διαφορετικές αιτίες – γενετικές, βιολογικές, ψυχολογικές και κοινωνικές. Το άγχος, η θλίψη, η σύγκρουση, η κακοποίηση και η ανεργία μπορούν επίσης να συμβάλουν στην εμφάνιση κατάθλιψης. Η κατάθλιψη – συμπεριλαμβανομένης της επιλόχειας κατάθλιψης- εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες απ’ ότι στους άνδρες.
«Μία μεγάλη ποικιλία από αποτελεσματικές και οικονομικά προσιτές θεραπείες είναι διαθέσιμες για την καταπολέμηση της κατάθλιψης, συμπεριλαμβανομένων των ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων και των φαρμάκων», σημειώνει ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, ωστόσο, συμπληρώνει, δεν είναι προσιτές σε όλους, ιδιαίτερα σε αυτούς που ζουν στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες ή είναι οι λιγότερο ευνοημένοι πολίτες των πιο αναπτυγμένων χωρών.
Μεταξύ των εμποδίων στην παροχή φροντίδας και υπηρεσιών, συμπληρώνει, είναι το κοινωνικό στίγμα και η έλλειψη ειδικού προσωπικού υγειονομικής περίθαλψης και εκπαιδευμένων για τον εντοπισμό και τη θεραπεία της κατάθλιψης.
«Στην Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας ας μιλήσουμε πιο ανοιχτά για την κατάθλιψη. Αυτό είναι το πρώτο κρίσιμο βήμα για να άρουμε ένα από τα εμπόδια για τη θεραπεία και για να βοηθήσουμε να μειωθεί η αναπηρία και η αγωνία που προκαλείται από αυτή την παγκόσμια κρίση», καταλήγει στο μήνυμά του ο Μπαν Κι-Μουν.

Παγκόσμια Μέρα Ψυχικής Υγείας: αφιερωμένη στην κατάθλιψη

Η 10^η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας. Αυτή η μέρα στοχεύει στην ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των πολιτών για θέματα ψυχικής υγείας έχοντας υπόψη ότι η διατήρηση της ψυχικής και σωματικής υγείας είναι αλληλένδετοι και αλληλοεξαρτώμενοι παράγοντες.
Η φετινή Παγκόσμια Μέρα Ψυχικής Υγείας είναι αφιερωμένη στην κατάθλιψη η οποία είναι....
η συχνότερη ψυχική διαταραχή και τα στοιχεία που μας δίνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είναι ανησυχητικά: Υπολογίζει ότι ως το 2020 η κατάθλιψη, σε παγκόσμιο επίπεδο, θα είναι η δεύτερη σημαντική αιτία ανικανότητας για εργασία και μέχρι το 2030 η πρώτη, εφόσον δεν αναχαιτισθεί, ενώ άλλες σωματικές παθήσεις έχουν αρχίσει να παρουσιάζουν μειωτική τάση μετά από συγκροτημένες και συστηματικές προσπάθειες σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο.

Εννέα από τις δέκα χώρες όλου του κόσμου με τα υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών βρίσκονται στην Ευρώπη. Οι φοβίες και η κατάθλιψη είναι οι συνηθέστερες διαταραχές στη γηραιά ήπειρο ενώ η ψυχική νόσος αποτελεί το 20% του φορτίου ασθενειών και επηρεάζει έναν στους τέσσερις ανθρώπους κάποια στιγμή στη ζωή του.

Η κατάθλιψη μπορεί να προσβάλει άτομα από όλες τις κοινότητες ανά τον κόσμο και από όλα τα κοινωνικά στρώματα. Επίσης σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να καταλήξει σε αυτοκτονία. Υπολογίζεται ότι σήμερα η κατάθλιψη επηρεάζει 350 εκατομμύρια άτομα. Παγκόσμια έρευνα που έγινε για την ψυχική υγεία σε 17 χώρες έδειξε ότι περίπου 1 στα 20 άτομα ανέφεραν ότι είχαν ένα επεισόδιο κατάθλιψης τον προηγούμενο χρόνο.
Μία στις πέντε γυναίκες και ένας στους οκτώ άνδρες αναπτύσσουν κατάθλιψη κάποια στιγμή της ζωής τους σύμφωνα με τα υπάρχοντα διεθνή στοιχεία, ενώ στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι 25% των ανδρών (περίπου 850.000 Έλληνες) και το 33% των γυναικών (περίπου 1,1 εκ Ελληνίδες) πάσχουν από ήπια έως σοβαρή κατάθλιψη.
Οι καταθλιπτικές διαταραχές συνήθως ξεκινούν σε νεαρή ηλικία, μειώνουν τη λειτουργικότητα του ατόμου και συχνά υποτροπιάζουν. Γι’ αυτούς τους λόγους, η κατάθλιψη αποτελεί την μεγαλύτερη αιτία αναπηρίας παγκοσμίως όσον αφορά στο σύνολο των ετών που χάνονται λόγω αναπηρίας.
Τα αιτήματα για αντιμετώπιση της κατάθλιψης αυξάνονται συνεχώς παγκόσμια.
Παρόλο που η επιβάρυνση της κατάθλιψης και το κόστος σε ατομικό, οικογενειακό και εθνικό επίπεδο συνεχώς αυξάνεται, η κατάθλιψη αποτελεί μια διαταραχή η οποία μπορεί να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά και να προληφθούν οι επιπτώσεις της. Παρόλο που είναι γνωστή η αποτελεσματικότητα των θεραπειών για την κατάθλιψη, λιγότερο από το 50% των πασχόντων λαμβάνουν τέτοια θεραπεία. Φραγμοί στην αποτελεσματική θεραπεία αποτελούν η άγνοια, η έλλειψη διαθέσιμων υπηρεσιών και το στίγμα που συνοδεύει τις ψυχικές διαταραχές.
Ως εκ τούτου, σε ατομικό, κοινοτικό και εθνικό επίπεδο, έχει έλθει η στιγμή να εκπαιδεύσουμε τους εαυτούς μας για την κατάθλιψη, να υποστηρίξουμε αυτούς που υποφέρουν από αυτή την ψυχική διαταραχή και να αναπτύξουμε μηχανισμούς πρόληψης με μακροχρόνια προοπτική.

Η πιο καταστροφική συνέπεια της κατάθλιψης είναι συχνά η αυτοκτονία.
Ένας στους δύο ανθρώπους που αυτοκτονούν είχε ιστορικό κατάθλιψης και ένα μικρότερο ποσοστό είχαν σχιζοφρένεια ή εξάρτηση από αλκοόλ/ουσίες.

Είναι ξεκάθαρη η συσχέτιση φτώχειας και ψυχικών διαταραχών και σε αρκετές χώρες ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης παρατηρήθηκε, σε συνάρτηση με την ανεργία, σημαντική αύξηση αυτοκτονιών, κατά καιρούς.

 Μάλιστα στις ψυχικές και ψυχοπαθολογικές επιπτώσεις της ανεργίας περιλαμβάνονται: η δυσφορία, η κατάθλιψη, το άγχος, τα ψυχοσωματικά συμπτώματα, η μείωση της ευεξίας και η μείωση της αυτοεκτίμησης.

 Όσο πιο μακρά είναι η διάρκεια της ανεργίας, τόσο πιο βαριές είναι οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και υπάρχει αποδεδειγμένη συσχέτιση οικονομικής δυσπραγίας και κατάθλιψης.


Αν πιστεύετε ότι αντιμετωπίζετε κάποιες συναισθηματικές δυσκολίες ή διαταραχές μην το αφήσετε να “περάσει μόνο του”. Πάρτε την ευθύνη της ψυχικής υγείας στα χέρια σας και απευθυνθείτε σε έναν ειδικό. Είναι μια πράξη ευθύνης για τον εαυτό σας και τους άλλους.
Σε μια εποχή οικονομικής κρίσης κινδυνεύουν και ταλαιπωρούνται κατά πολύ περισσότερο οι ευάλωτες ομάδες πληθυσμού – χρόνιοι ασθενείς, άτομα με ψυχικές παθήσεις, χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών κ.α. Οποιαδήποτε περικοπή οικονομικής ενίσχυσης και κοινωνικής στήριξης των ομάδων αυτών επιφέρει μεγαλύτερες αρνητικές επιπτώσεις στις ομάδες αυτές.

Η δραματική περικοπή δαπανών για την ψυχική υγεία που σε πολλές περιπτώσεις φθάνει το 50%, δημιουργεί σοβαρά ερωτήματα, τόσο για το προσωπικό που θα απολυθεί, προπαντός όμως για τους ασθενείς που έχουν αποασυλοποιηθεί. "Τι θα γίνουν αυτοί οι ασθενείς; Θα ξαναγυρίσουν στο ψυχιατρείο;

Η Ευρώπη και φυσικά η Ελλάδα οδεύει προς την αυτοκτονία, αν δεν πάρει εγκαίρως μέτρα για την εξαθλίωση του πληθυσμού της.

Πηγή: http://www.i-diadromi.com/2012/10/blog-post_7499.html#ixzz28soyxorS

Τι σηματοδοτεί το παρατεταμένο πένθος

Της Μυρσίνης Κωστοπούλου

Είμαι 25  ετών. Η μητέρα μου πέθανε πριν από 3 χρόνια και έκτοτε ο πατέρας μου είναι θλιμμένος, κάθεται όλη μέρα μπροστά τηλεόραση και έχει απομονωθεί πλήρως. Πώς μπορώ να τον βοηθήσω;

Το παρατεταμένο πένθος μιμείται την κλινική εικόνα της κατάθλιψης, μίας ψυχικής κατάστασης στην οποία κυριαρχεί η μελαγχολία, η θλίψη, η ανηδονία, η συναισθηματική επιπέδωση, η αδυναμία άντλησης ικανοποίησης από την ζωή, η απομόνωση, τα αδιέξοδα στην σκέψη και ποίκιλες ψυχοσωματικές εκδηλώσεις.

Στα άτομα που πενθούν, η παρόρμηση να ψάξουν για τον «χαμένο άλλον» είναι χαρακτηριστική (βασανιστική ανάκληση των γεγονότων που προηγήθηκαν του θανάτου, πηγαία ανάγκη να κρατήσουν ζωντανές τις μνήμες του) καθώς και η πίστη ότι και η δική τους ζωή κάπου εκεί τελειώνει.

Ενώ οι ψυχικές αυτές διαδικασίες είναι φυσιολογικές και αποτελεσματικές τον πρώτο καιρό μετά την απώλεια, στην πορεία του χρόνου εγκλωβίζουν τον πενθούντα στην οδύνη της απώλειας.

Τα άτομα που δεν ξεσπούν απέναντι στην απώλεια και το πένθος και που πνίγουν τα συναισθήματα τους (θλίψη, οργή, ενοχή, ανακούφιση)  είναι πιθανό να υποφέρουν από παρατεταμένο και δισεπίλυτο πένθος, το οποίο μπορεί να μεταμφιεστεί σε κατάθλιψη ή ψυχοσωματικές παθήσεις.

Η έκφραση της θλίψης αποτελεί και την οδό προς την λύτρωσή της. Δείξτε με λόγια και πράξεις στον πατέρα σας ότι σας λείπει και τον έχετε ανάγκη αλλά και ότι παράλληλα και εσείς μπορείτε να τον στηρίξετε συναισθηματικά.

Αναζητήστε και την κατεύθυνση ψυχολόγου με πείρα στην ψυχολογική επεξεργασία του πένθους. 

Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας-ψυχοθεραπεύτρια, email myrsi@hol.gr , twitter @myrsi1

Πότε παύει το άγχος να είναι φυσιολογικό

Της Μυρσίνης Κωστοπούλου

Είμαι άντρας 35 ετών και νομίζω υποφέρω από χρόνιο άγχος. Ποια συμπτώματα διαχωρίζουν τα φυσιολογικό άγχος από το άγχος που συνιστά διαταραχή;

Σε μια κατάσταση άγχους το άτομο τείνει να αντιλαμβάνεται δυσανάλογες απειλές γύρω του και να αντιδρά με υπερβολική ανησυχία και φόβο στα ερεθίσματα που το περιβάλλουν.

Η ανησυχία είναι ένα συναίσθημα το οποίο προκαλείται από αρνητικές σκέψεις και εικόνες, κατά τις οποίες το άτομο κάνει νοητικές προσπάθειες να αποφύγει μία επερχόμενη απειλή. Για παράδειγμα όταν το άτομο εγκλωβίζεται σε μια χρόνια ανησυχία, ενδέχεται να υποφέρει από γενικευμένη αγχώδη διαταραχή - μία ψυχολογική πάθηση όπου τα καθημερινά προβλήματα (π.χ. οικονομικά, θέματα ασφάλειας, υγείας κλπ) κυριαρχούν στο μυαλό του, με αποτέλεσμα εκείνο να δυσκολεύεται να ελέγξει το άγχος του.

Τα άτομα με υψηλό άγχος σωματοποιούν την έντασή τους με επακόλουθο να έχουν ταχυκαρδίες, τρέμουλο, μυϊκή ένταση, σφίξιμο στο στήθος, ψυχοκινητική ανησυχία και ένα μόνιμο αίσθημα ευερεθιστότητας. Η εύκολη κόπωση, η δυσκολία στην συγκέντρωσηκαι ο μη ικανοποιητικός ύπνος μπορεί να συνυπάρχουν.

Σε γενικές γραμμές, ένα μη φυσιολογικό άγχος σημαίνει ότι έχει μεγαλύτερη ένταση, διάρκεια, συχνότητα και παύει να λειτουργεί ως προστατευτική ασπίδα απέναντι στα προβλήματα της καθημερινότητας. Καθιστά εν ολίγοις το άτομο δυσλειτουργικό στην ζωή του.

Η έκπτωση στην ποιότητα της ζωής είναι μια από τις σημαντικότερες συνέπειες του χρόνιου άγχους. Σήμερα, η θεραπεία επιλογής με την ενδεδειγμένη αποτελεσματικότητα για τις αγχώδεις διαταραχές είναι η γνωσιακή-συμπεριφορική.

Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας-ψυχοθεραπεύτρια, email myrsi@hol.gr

Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ Weekend